การเรียนรู้ภาษาอีสานจากเพลง น่าจะเป็นหนทางที่ผู้เรียนจะเข้าใจได้ง่ายกว่า เพราะได้ยินสำเนียงเสียงอีสานจากนักร้อง บางเพลงก็ยังเรียนรู้ความหมายของคำได้ จากละครในมิวสิกวีดิโอได้อีกด้วย ตามคำขอครับสำหรับแฟนๆ ที่ชอบเพลงอีสานแต่ฟังแล้วเข้าใจความหมายได้ไม่หมด ก็ทำให้ความรู้สึกซาบซึ้งในดนตรีนั้นลดน้อยลง อยากจะทราบเนื้อหาเพลงใด ของนักร้องคนใด ก็บอกกันมาครับ ส่งอีเมล์ไปที่ webmaster (at) isangate.com จะได้นำมาเสนอเป็นลำดับต่อไป ขอแจ้งให้ทราบว่า ผู้จัดทำไม่ได้มีความต้องการโปรโมทเพลงนักร้องคนใด ค่ายใดทั้งสิ้น เพลงที่ถูกคัดเลือกมานำเสนอ จะต้องมีภาษาอีสานแทรกอยู่จำนวนหนึ่ง ที่แฟนเพลงบางท่านอาจไม่เข้าใจความหมายที่แท้จริง ฟังแล้วม่วนแต่บ่เข้าใจ จึงจะได้รับการคัดเลือกมาลงในหน้านี้ครับ
หัวหงอกหยอกสาว : ขับงึม
ขับร้อง : เทวัน เทพเทวา คำร้อง/ทำนอง : ขวัญใจ สายน้ำเลิก
โอ....เด....... น้ำส้างใหม่ใสงามๆ เอ้ย... โอ้เด้มื้อนี้มาพบพ้อ น้อยอ่อนยังเยา มาเห็นสาวเยาว์วัย มาถืกใจแท้เด้เจ้า โอ้น้อแนวว่าเป็นผู้เฒ่า เห็นผู้สาวแล้วอยากหยอก เฒ่าหัวหงอกจั่งอ้ายสิลองเกี้ยว เบิ่งก่อนนา เบิ่งก่อนนา นางเอ้ยอ้ายแนมเบิ่งใบหน้า ขาวดั่งจันทร์วันเพ็ง เหลียวเบิ่งคอคางหู ปากกลมผมเกี้ยง โอ้นอฟังเสียงจาเสียงเว้า ผู้เฒ่าจนหัวใจสั่น อ้ายอยากจกเข้าปั้นเอานางน้อง มาบ่ายกิน บ่ายกิน... เด... นางเอยเจ้าผู้งามๆ นั้น สวรรค์แต่งลงมา เทวดาองค์ใด มาแต่งกายนางน้อง โอน้อ อ้ายนี้มองทางซ้าย ทางขวาแล้วสง่า เบิ่งดาราก็บ่เท่า ยามเมื่อเจ้า แต่งกาย แต่งกาย... เด... มางามหลายแท้น้องคนดี งามอีหลีอ้ายบ่ติจักอัน เฒ่าจั่งอ้ายได้เพียงความฝัน กระต่ายหมายจันทร์ฮู้นำกันน้อ... นาง โอ.... เด..... แก้มป่อยล่อย อ้ายอยากอ่อยเมือนำเด... เอ... โอเด คันว่าเป็นไปได้ อยากแปลงเพศเป็นของน้องเอย อ้ายอยากตายเป็นพอน ให้นางน้อทาอ้าง แม่นว่าอ้ายอยากตายเป็นต้าง อันงามงามให้น้องใส่ จิ่งสิได้อยู่ใกล้หอมแก้ม แม่นสู่ยาม สู่ยาม... เด... นางเอ้ยอ้ายอยากตายเป็นน้ำ สายแม่ธารา ให้กานดาอาบเย็น สุ่มกายหายฮ้อน แม่นว่าตายเป็นหมอนป่องข้าง ของนางคือสิอุ่น คันแม่นบุญอ้ายค้ำ สิตายซ้ำฮอดเสื้อใน เสื้อใน เด.... นางเอยแม่นไผน้อสิได้ ไปเป็นคู่นอนซม คือสิสมหัวใจ ถ้าได้นางไปนอนซ้อน แม่นว่าไผได้นอนนำน้อง หมายปองสิบ่หมาย อันผู้เฒ่าจั่งอ้าย ทางตาซ้ายน้องบ่แล บ่แล... โอ..... เด...... ป้องไม้ไผ่ไหลลงวังเอ้ย... โอ้น้อพอแต่มาเถิงนี้ สิได้อ่วยลาลง อ้ายสิปงกลอนลำ ไว้พอเพียงนี้ นางเอ้ย คันบุญมีบุญค้ำ คนงามให้โทบอก เฒ่าหัวหงอกจั่งอ้ายเป็นตาได้ สิต่าวมาสิต่าวมา... เด้อ... ว่าแต่ฟ้าฮ้องต่อยอยากได้ สาวน้อยมาเป็นแฟนเด... เอ... มีคำภาษาอีสานที่น่าสนใจหลายคำดังนี้
|
เพลงนี้ จริงๆ ต้องบอกว่า กลอนลำนี้ (ขับงึม คือ การลำทำนองหนึ่งของลาว) อาวทิดหมูประทับใจเป็นพิเศษ เพราะเคยมีอาการแบบนี้เมื่อตอนไปเที่ยวลาว ไปที่แม่น้ำงึม (ภาพสะพาน/สถานที่ในมิวสิควีดิโอนี่แหละ ทิดหมูเคยไปนั่งรับประทานอาหารในแพ ล่องแพในแม่น้ำงึม มีสาวงามๆ ชาวลาวมาบริการอาหารเครื่องดื่ม แล้วเกิดอาการ "หัวหงอกหยอกสาว" เหมือนในเพลงเลย ฮักสาวลาว ได้แต่เป็นกระต่ายหมายจันทร์ หรือ หมาเห่าเครื่องบินดีน้อ)
ความรู้เพิ่มเติม
ขับงึม คือ ศิลปะการขับร้องอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของอาณาจักรลาวเวียงจันทน์ (สมัยลาวสามอาณาจักร)
- การขับงึม นั้นได้วิวัฒนาการมาจาก การอ่านหนังสือเทศน์ หรือ การอ่านหนังสือวรรณกรรมพื้นบ้าน จนกลายมาเป็นขับงึมในปัจจุบัน ถือได้ว่าเป็นวรรณกรรมท้องถิ่นที่มีลักษณะเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านอย่างแท้จริง เป็นวรรณกรรมของชาวบ้านในฐานะเป็นผู้สร้างสรรค์ ผู้อนุรักษ์ และผู้ใช้ วรรณกรรมจึงมีบทบาทสำคัญในสังคมลาว คือ ควบคุมสังคมให้เป็นระเบียบด้วยการสอนจริยธรรมให้แก่ประชาชน ที่ได้ประพฤติดี ปฏิบัติชอบ ตลอดจนสอนเรื่องระเบียบจารีตประเพณีอันดีงาม ที่จะพึงปฏิบัติให้คนในสังคมได้ตระหนักถึงอีกด้วย เพราะการขับงึมเป็นสัญลักษณ์ประจำแขวงเวียงจันทน์ ที่ประชาชนได้สืบทอดมาจากบรรพบุรุษจนมาถึงปัจจุบัน เพลงขับงึมส่วนมากจะมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา เนื่องจากขับงึมมีพื้นฐานมาจากพระพุทธศาสนา จึงทำให้เนื้อหาของบทกลอนขับงึมไม่สลับซับซ้อนมากนัก เพราะเนื้อหาของบทเพลงขับงึมมีหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาสอดแทรกอยู่ด้วย จึงทำให้เข้าใจง่ายสามารถนำมาปฏิบัติได้
- ประเพณีการขับงึม ถือว่า เกี่ยวข้องกับการทำบุญอุทิศส่วนบุญไปให้ผู้ล่วงลับ ตามคติความเชื่อของประชาชนลาวถือได้ว่า การทำบุญไปให้ผู้ล่วงลับไปนั้น จะต้องเอาขับงึมมาฉลองในงานด้วย เพื่อแสดงถึงความรักสามัคคีซึ่งกันและกัน ระหว่างญาติพี่น้องกับผู้ล่วงลับไปแล้ว จะทำให้ผู้ล่วงลับได้รับความสุข สมหวังในภพที่ตนเองอาศัยอยู่ อีกอย่างหนึ่ง ถ้าผู้ล่วงลับไปชอบฟังการขับงึม เมื่อตนเองยังมีชีวิตอยู่ ก็จะบอกลูกบอกหลาน ถ้าตนเองสิ้นชีวิตไปเมื่อไร เวลาทำบุญอุทิศให้ไปจ้างขับงึมมาสมโภช เสพงัน นับเป็นประเพณีที่ได้ยึดถือ และปฏิบัติสืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษ โดยเฉพาะแขวงเวียงจันทน์จนแพร่หลายในปัจจุบัน
- จุดมุ่งหมายของชาวแขวงเวียงจันทน์ ใน “การขับงึม” เพื่อให้ความบันเทิงสนุกสนานแก่ประชาชน ซึ่งไม่เคยเหือดหายไปจากแขวงเวียงจันทน์ การขับงึมเป็นเพลงพื้นบ้านในด้านศิลปะการแสดง ที่ได้รับความนิยมสูงสุดของประชาชนชาวแขวงเวียงจันทน์ ไม่ว่างานประเพณีใดๆ ที่เกิดขึ้นในเขตนครหลวงเวียงจันทน์ จะต้องมีการขับงึมมาขบกล่อม ถ้าหากขาดการขับงึมไป ดูเหมือนว่าในงานนั้นจะอยู่ในความเงียบเหงาไม่มีชีวิตชีวา
การขับงึม (รูปแบบเดิม) สูญหายไป เมื่อครั้งที่กองทัพพระยามหากษัตริย์ศึกของสยามบุกเข้าโจมตี แล้วเผยแพร่วัฒนธรรมของสยามไว้แทน ทุกวันนี้ การขับงึม (และขับทุ้มหลวงพระบาง) หาฟังได้ยากยิ่ง เพราะคนที่สามารถขับได้มีน้อย และมีไม่ครบวง ขับงึม เป็น ลำท้องถิ่นของชาวบ้านแถบลุ่มแม่น้ำงึม ส่วนมากจะใช้เป็นบทเกี้ยวพาราสี จีบสาว จีบหนุ่ม กันตามสมัยนิยม