foto1
foto1
foto1
foto1
foto1
ช่วงนี้อากาศแปรปรวนนะครับ ฤดูหนาวแต่ร้อน และมีฝนตกกระจายทั่วประเทศเลยทีเดียว และตอนนี้ก็ฤดูเก็บเกี่ยวของชาวนาซึ่งไม่ได้เก็บเกี่ยวด้วยมือแบบดั้งเดิมแล้ว แต่หันมาใช้รถเกี่ยวข้าวแทนซึ่งทำได้รวดเร็วกว่ามากๆ แต่ก็มีปัญหาตามมาคือข้าวเปลือกมันยังไม่แห้งเก็บเข้ายุ้งฉางไม่ได้ ต้องมีการตากแดดให้แห้งก่อนสัก 2-3 วัน พอมีฝนมาแบบนี้ก็แย่เลย บางรายก็เอาไปตากบนถนนหนทางซึ่งอันตรายมากๆ อย่าหาทำเด้อพี่น้อง มันผิดกฎหมาย...😭🙏😁

: Our Sponsor ::

adv200x300 2

e mil

No. of Page View

paya supasit

ju juคันเจ้าได้ขี่ซ้างกั้งฮ่มเป็นพระยา อย่าได้ลืมคนทุกข์ผู้ขี่ควายคอนกล้า

        ## ถ้าได้ดิบได้ดีหรือได้เป็นใหญ่แล้ว ก็อย่าได้ลืมผู้คนรอบข้าง @อย่าลืมบุญคุณคนที่เคยเอื้อเฟื้อเรา ##

isan word4

พืชจำพวกผักใช้ประกอบอาหาร

pag isan 01

คำอีสาน ความหมายในภาษากลาง
ผักกะแยง ผักกระออม ชื่อผักชนิดหนึ่งเกิดตามท้องนาหรือที่ลุ่ม มีกลิ่นหอม ฉุน เรียก ผักกะแยง ผักขะแยง ก็เรียก ใส่ในต้มส้มกบพร้อม มะขามอ่อน อร่อยนักแล
ผักขา ผักชะอม ชาวอีสานนิยมใส่ในแกงหน่อไม้ ทอด/เจียวใส่ไข่ จิ้มกับน้ำพริกก็อร่อย
ผักก้านย่า ผักตระกูลเดียวกับชะอม ลำต้นและกิ่งเป็นหนาม ใบเล็ก กลิ่นหอม ฉุน ยอดอ่อนใช้กินเป็นอาหารได้ กินกับซุบหน่อไม้ดีนัก เรียก ผักก้านย่า ผักกาดย่า ผักกะย่า ก็ว่า
ผักอิฮุม มะรุม ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง มีลูกเป็นฝักกลม ยาวขนาด 1 ฟุต ใช้เป็นอาหารและทำยาได้
ผักอิตู่ แมงลัก เรียกผักอิตู่ มีสองชนิด คือผักอิตู่ลาวมีกลิ่นหอม และผักอิตู่ไทยมีกลิ่นฉุน ใช้ปรุงอาหาร
ผักเม็ก เสม็ด ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบอ่อนเป็นผักใช้กินได้
ผักตำนิน ผักตำลึง ชื่อผักเป็นเถาชนิดหนึ่ง เกิดตามรั้วบ้านหรือต้นไม้ เป็นผักช่วยชาติยามยุค IMF เช่นนี้ ปลูกง่าย ไม่ต้องการ
การดูแลรักษาเป็นพิเศษ
ผักอิเลิด ช้าพลู ชื่อพรรณไม้ขนาดเล็ก ใช้ทำยาและกินเป็นอาหารได้ โดยเฉพาะแกงอ่อมถ้าใส่ผักอิเลิดรสชาติแซ่บอย่าบอกใคร
สิงไค ต้นตะไคร้ ใช้เป็นอาหารและทำยาสมุนไพร
ผักกะเดา ผักสะเดา มีรสขม ใช้เป็นอาหารและกินรักษาไข้ได้
ผักแกงขม สะเดาดิน ชื่อพืชชนิดหนึ่ง เกิดตามที่ชื้นแฉะ เช่น ตามปากบ่อ และทุ่งนา ใช้กินเป็นอาหารและเป็นยาแก้และป้องกันไข้ได้ เรียก ผักแกงขม ผักแก่นขม หรือผักดางขม ก็ว่า นิยมเอามาทำแกงอ่อม ใส่หอยจูบดีนักแล
ดอกกระเจียว ชื่อว่านชนิดหนึ่ง ดอกมีลักษณะเป็นช่อเหมือนดอกว่าน ชอบเกิด ในป่าโปร่งที่มีดินเป็นเอือด (มีธาตุเกลือผสม - ดินโป่ง) ใช้ส่วน ดอกเป็นอาหาร เรียก ดอกกระเจียว จะนึ่งหรือลวกจิ้มแจ่วหรือ ป่นกบ ป่นปลาก็อร่อย

 pag isan 02

 

พืชจำพวกเห็ด

mushroom 02

คำอีสาน ความหมายในภาษากลาง
เห็ดกะด้าง เห็ดชนิดหนึ่งเกิดตามขอนไม้ที่ผุ เรียก เห็ดกะด้าง เห็ดลม เห็ดบด ก็เรียก
เห็ดปลวก เห็ดโคน เกิดตามจอมปลวก หลังสีเขียว เรียก เห็ดปลวกใหญ่ อีกชนิดหนึ่ง ดอกเล็ก สีขาว เกิดตามพื้นดินทั่วไป เรียก เห็ดปลวกน้อย เห็ดปลวกไก่น้อย
เห็ดละโงก เห็ดจำพวกหนึ่ง ดอกใหญ่สีขาว เรียก เห็ดละโงกขาว สีเหลือง เรียก เห็ดละโงกเหลือง ใช้เป็นอาหารได้
เห็ดใค เห็ดชนิดหนึ่งเกิดตามป่า หรือจอมปลวก (โพน) มีกลิ่นหอม สีเหมือนขี้ไคล
เห็ดตีนแฮด เห็ดชนิดหนึ่ง ตีนใหญ่คล้ายตีนแรด เรียก เห็ดตีนแฮด ใช้กินเป็นอาหารได้
เห็ดหน้างัว เห็ดชนิดหนึ่งมีขนาดใหญ่ คล้ายหน้างัว เรียก เห็ดหน้างัว
เห็ดผอ เห็ดเผาะ เห็ดชนิดหนึ่งมีลักษณะเป็นลูกกลมคล้ายลูกชิ้น อยู่ตามหน้าดินร่วน มีสองชนิด คือ เห็ดผอหนังมีรสอร่อย และเห็ดผอฝ้าย ไม่เป็นที่นิยมรับประทาน
เห็ดถ่าน ชื่อเห็ดชนิดหนึ่ง ดำเหมือนถ่านใช้กินได้

mushroom 01

แนะนำความรู้ที่น่าสนใจเกี่ยวกับ "พืชผัก สมุนไพรอีสาน ที่มากด้วยประโยชน์และคุณค่าทางอาหาร" new1234

 คำอีสานแยกตามหมวดอักษร

redline

backled1

isan word3

ปลา | แมลง | จตุบาท

 

สัตว์จำพวกปลา ในที่นี่จะเสนอเฉพาะชื่อที่เรียกแตกต่างจากถิ่นอื่น

isan fish 01

ชื่อ ความหมาย/ลักษณะ
ปลาค่อ ปลาช่อน มีหัวคล้ายหัวงู มีเกล็ดคล้ายปลาโด มีสองชนิด คือ ปลาค่อน้อย หรือ ปลากั้ง และปลาค่อใหญ่
ปลาเข็ง ปลาหมอ เป็นปลาเกล็ดชนิดหนึ่ง ครีบหลังแข็ง แหลมคม ภาษิตมักบอกว่า ปลาหมอตายเพราะปาก
ปลาปึ่ง ปลาเทโพ ปลาน้ำจืดไม่มีเกล็ด คล้ายคลึงกลับปลาสวาย ปลาเคิง ด้านข้างแก้มมีจุดดำ เนื้อนุ่มรสอร่อย เก็บถนอมอาหารโดยการทำเค็มสับปะรด
ปลาตอง เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง มีเกล็ด ลำตัวแบน มี 2 ชนิดคือ ปลาตองนา และปลาตองกลาย ภาษากลางเรียก ปลากราย
ปลากะเดิด ปลามีเกล็ด ตัวแบน ลำตัวสองข้างมีจุดดำ หรือปลากระดี่
ปลาฮากกล้วย ปลาช่อนทราย ชื่อปลาชนิดหนึ่งมีลักษณะเหมือนรากกล้วย เรียก ปลาฮากกล้วย ปลาฮ่างกล้วย
ปลาเซือม/ปลานาง เป็นปลาเนื้ออ่อนชนิดหนึ่ง ไม่มีเกล็ด เนื้อนุ่มรสอร่อย ไม่ว่าจะนึ่ง หรือ ทอดกระเทียมพริกไทย
ปลาแข้/ปลาเคิง เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง ไม่มีเกล็ด โคนหางคอด ปากกว้าง หูแดง มีลักษณะคล้ายปลาปึ่ง แต่ตัวโตกว่า เนื้อเหนียวนุ่ม ใช้ลวกจิ้ม น้ำพริก หรือทำลาบก็อร่อยนัก
ปลากด ปลาไม่มีเกล็ด มีเงี่ยง มีหลายชนิด ชนิดสีเหลืองปนขาว เรียก ปลากดเหลือง ชนิดสีค่อนข้างดำ เรียก ปลากดหม้อ ชนิดตัวเล็ก เรียก ปลากดป่อง
ปลากะแยง ปลาแขยง ชื่อปลาไม่มีเกล็ดชนิดหนึ่ง เกิดในน้ำจืด เรียก ปลากะแยง ขะแยง ก็เรียก
ปลาค้าว เป็นปลาเนื้ออ่อนขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ไม่มีเกล็ด นิยมใช้ทำอาหาร ประเภทลาบ เช่นกัน
ปลาโด ปลาชะโด คล้ายกับปลาช่อนแต่ลำตัวสั้นกว่า มีเนื้อแน่นสีขาว ทำปลาส้มขึ้นชื่อ เรียกว่า ส้มปลาโด มีชื่อเสียงแถบอำเภอไชยบุรี จังหวัดนครพนม
ปลาหลด เป็นปลาน้ำจืดชนิดหนึ่ง ตัวกลมๆ ปากแหลม เกิดตามหนองบึง หรือ ท้องนา ตากแห้งแล้วทอดกรอบ แกล้มกับผักดอง และแจ่ว อีสานวิเศษนัก
ปลาหลาด ปลากระทิง ตัวเล็กยาว ค่อนข้างแบน ลักษณะคล้ายปลาหลด แต่ตัวใหญ่กว่า พื้นสีน้ำตาลแก่ บางตัวมีลายขาวเป็นวงกลม ๆ บางตัวมีลายเป็นบั้ง ๆ คาดจากหลังถึงใต้ท้อง มีครีบบนสันหลัง ยาวติดต่อกันจนถึงหาง ปลายจมูกแหลม

 

 

สัตว์จำพวกแมลง ในที่นี่จะเสนอเฉพาะชื่อที่เรียกแตกต่างจากถิ่นอื่น

isan insect 01

ชื่อ ความหมาย/ลักษณะ
แมงกุดจี่ แมลงตัวเล็กสีดำ อาศัยหากินในกองขี้ควายตามไร่นา แมงจุดจี่ ก็เรียก
แมงคันโซ้ แมลงปอ มีลักษณะตัวยาวเหมือนอุปกรณ์วิดน้ำของชาวนาซึ่งเรียกว่า คันโซ้ จึงเรียกว่า แมงคันโซ้
แมงคับ แมลงทับ เป็นแมลงปีกแข็ง มีปีกสีเขียวเลื่อมพราย เรียกว่า แมงคับ
แมงแคง แมลงชนิดหนึ่ง ลำตัวแบน มีกลิ่นฉุน เรียกว่า แมงแคง
แมงง้วง แมลงชนิดหนึ่งจำพวกจักจั่น ร้องเสียงแหลมและเสียงดังในช่วงหัวค่ำ เรียก แมงง้วง
แมงง้องแง้ง ลูกน้ำ ที่เกิดจากไข่ของยุง มีชีวิตในน้ำ และเจริญเติบโตเป็นตัวอ่อน ของยุงในที่สุด
แมงงอด แมงป่อง มีหางงอยกชูขึ้น เป็นสัตว์มีพิษ มีเหล็กไน เมื่อต่อยจะฝังเหล็กไน ซึ่งมีพิษทำให้เจ็บปวด
แมงจินาย
แมงจิป่ม
แมงจิหล่อ
เป็นสัตว์พวกตระกูลจิ้งหรีด ร้องเสียงแหลม ตัวสีดำหรือน้ำตาลเรียก แมงจินาย ถ้าตัวโตกว่ามีสีน้ำตาล เรียก จิป่ม (จิ้งโกร่ง) หรือ จิหล่อ
แมงซอน แมงกระซอน มีลักษณะตัวยาว ปีกสั้น ๆ ชอบมุดไปตามดินทรายเปียกชื้น อาศัยตามชายบึง หรือหนองน้ำ
แมงบ้ง ตัวบุ้ง ระยะตัวหนอนของแมลง เรียก แมงบ้ง
แมงบ้งกือ กิ้งกือ เป็นสัตว์ที่มีขามากมายจนนับไม่ได้ โบราณจึงเรียกว่า แมงบ้งกือ คือ มีขนนับเป็นกือ ๆ
แมงย่างซี้น ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง สีเขียวลาย ชอบดักข่ายเพื่อจับสัตว์ที่มาติดกินเป็น อาหาร เรียก แมงย่างซี้น ใช้เรียกคนที่ผอมแห้งแรงน้อย ว่า "เจ้าจ่อย ปานแมงย่างซี้น"
แมงวัน แมงหมี่ แมลงวัน ชอบตอมอาหารและของเหม็น
แมลงหวี่ เป็นแมลงตัวเล็ก ๆ สีดำ ชอบบินตอมหู ตอมตาคน
แมงกระบี้ แมลงปอ ชื่อแมลงจำพวกหนึ่งมีหลายชนิด ปีกสีน้ำตาลบ้าง สีขาวจุดดำ บ้าง เวลาไข่ออกมาเป็นตัวหนอนของตัวไหม กินใบหม่อนเป็นอาหาร คนอีสานเรียก ตัวม้อน เมื่อแก่จนเข้าฝักแล้วจะนำมาต้มสาวเอาเส้นไหม เพื่อใช้ทอเป็นเสื้อผ้า แมลงชนิดตัวเล็กเรียกว่า แมงกะบี้ ตัวโตเรียก แมงกะเบื้อ

 

 

isan amphibian 01

ชื่อ ความหมาย/ลักษณะ
กะปอม กิ้งก่า เรียกว่า กะปอม มีหลายชนิด ชนิดคอสีครามเรียก กะปอมก่า ชนิดคอสี แดง เรียก กะปอมคอแดง ชนิดมีลายสีเหลืองยามตามข้างเรียก กะปอมไหม หรือกะปอมแม่ ชนิดมีปีกบิน/ร่อนได้ เรียก กะปอมปีก ชนิดมีคอสีดำและสีแดง เรียก กะปอมขาง
กบ สัตว์สี่เท้าตัวใหญ่กว่าเขียด อยู่ในน้ำหรือบกก็ได้ เป็นสัตว์ประเภทครึ่งบครึ่งน้ำ มีหลายชนิด หลายพันธุ์
เขียด สัตว์สี่เท้าไม่มีหาง เป็นสัตว์เลือดเย็น รูปร่างคล้ายกบแต่เล็กกว่า มีหลายชนิด หลายพันธุ์ ชื่อเรียกแตกต่างกันไป คางคกเรียก เขียดคันคาก เขียดตัวเล็กเฝ้า ทุ่งนา เรียก เขียดจ่านา เขียดกบบัวเรียก เขียดโม้ เขียดที่มีลำขาเหลืองเลื่อมเรียก เขียดคาคำ เขียดจับนม ขายาวเรียก เขียดตาปาด เขียดที่มีลำตัวสีเหลือง เรียก เขียดเหลือง เขียดที่ร้องเสียงแอะๆ เรียก เขียดบักแอะ เขียดบักน้ำ
แข้ จรเข้ ชื่อสัตว์เลื้อยคลานจำพวกหนึ่ง ขนาดใหญ่ คางสั้น หัวยาว มีปุ่มเหนือปลาย ปากมน ปุ่มนี้เรียก ขี้หมาก้าย หนังที่หลังเป็นเกล็ดขรุขระ หางยาวแบนตามส่วน อาศัยอยู่ทั้งในน้ำจืดก็มี น้ำเค็มก็มี เป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ เรียก แข้ ขี้แข้ จิแข้ ก็ว่า
จอนฟอน พังพอน ชื่อสัตว์สี่เท้าชนิดหนึ่งคล้ายกระรอก แต่โตกว่า เรียก จอนฟอน เป็นคู่อริกับงูเห่า
เจีย ค้างคาว ค้างค้าวมีหลายชนิด ชนิดตัวใหญ่เรียก เจียกา ขนาดกลางเรียก เจียดังวีก ขนาดเล็กเรียก เจียหนู บางถิ่นเรียก อีเจีย

 คำอีสานแยกตามหมวดอักษร

redline

backled1

isan word2

                             

 

soi 26
คำอีสาน ความหมาย
ลก น. เล้าไก่ เรียกว่า ลกไก่
ล่ง ว. โล่ง ว่าง เปล่า ไม่มีเครื่องกำบัง เช่น หายใจสะดวก (ในเวลาเป็นหวัด) เรียก หันใจล่ง
ลงข่วง ก. สถานที่สำหรับปั่นฝ้าย เรียก ข่วง ข่วงนี้ปลูกยกพื้น สูงประมาณหนึ่งศอก รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้างยาวเท่ากับจำนวนคนที่จะมาใช้ ไม่มุงหลังคา หญิงสาวชาวอีสานหลังจากดำนาแล้ว จะมาใช้ที่นี่ฝึกหัดทำฝ้าย ทำไหม เพื่อทอผ้านุ่งผ้าห่ม ในห้วงระยะเวลาตั้งแต่เดือน 11 ถึงเดือน 4 เป็นเวลานาน 6 เดือน ชายหนุ่มก็จะมาพูดเกี้ยวพาราสี ถ้าชอบพอก็สู่ขอกันตามประเพณี
ลงแขก ก. การขอแรงญาติพี่น้องให้มาช่วยทำงาน โดยไม่ให้ค่าจ้างรางวัล เรียก ลงแขก คนอีสานสมัยโบราณช่วยเหลือเกื้อกูลกันเกือบจะทุกกิจการ การขอแรงไหว้วานญาติพี่น้องเพื่อช่วยเหลือการงานจึงมีเป็นประจำ
ลงทึน ก. สิ่งที่ลงไปทีแรกเรียกทึน (ทุน) ผลที่ได้เกินทึนเรียกกำไร การทำอะไรจะต้องลงทุนก่อน การลงทุนเรียก ลงทึน
ลงเลข ก. การดูหมอเรียก ลงเลข เลขที่คนโบราณใช้ดูเรียก เลขหางหมา การดูหมอเป็นประเพณีนิยมกันมาแต่ดึกดำบรรพ์
ลนลน ว. พูดพล่าม เรียก เว้าลนลน ลกลนก็ว่า
ลวดลาด ว. การกระทำโดยไม่ตั้งใจ เรียก เฮ็ดพอลวดลาด
ลวบลวบ ว. กินพร่ำเพื่อ เรียก กินลวบลวบ พูดไม่หยุด เรียก เว้าลวบลวบ
ล้องค้อง ว. ขด งอ เชือกที่ขดให้เป็นบ่วงขนาดเล็ก เรียก ขดล้องค้อง ขนาดใหญ่ว่า งอโล้งโค้ง
ลอม น. ข้าวที่เกี่ยวแล้วหาบมากองไว้ที่ลาน เรียก ลอมเข้า ถ้าเป็นกองฟางเรียก ลอมเฟือง
ล่อย น. ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ทำให้มือตายเท้าตาย จับถืออะไรไม่ได้ เดินไปเดินมาไม่ได้ เรียก โรคแขนล่อยขาล่อย
ลาบ น. อาหารประเภทพร่าและยำ ถือว่าเป็นอาหารประเภทสูงของชาวอีสาน ในการทำบุญ เลี้ยงแขกเลี้ยงคน ถ้าขาดลาบอย่างเดียวถือว่า เป็นการเลี้ยง ชั้นต่ำ
ลาบซาบ ว. ลักษณะของสิ่งของที่แขวนเรียงกันเป็นแถวเป็นแนว เรียก เลียงลาบซาบ เลียนลาบซาบ ก็ว่า
ลิดแลด ว. มองเห็นเพียงแวบเดียว เรียก เห็นพอลิดแลด
ลิน 1 น. รางสรงน้ำ เรียก ฮางลิน ฮางลินทำด้วยไม้แก่น ทำเป็นรูปนาคยาว ประมาณ 6 ศอก เจาะเป็นร่องยาว มีรูที่คอนาค ใช้สำหรับสรงน้ำเจ้านาย เมื่อได้บรรดาศักดิ์ หรือ สรงน้ำพระสงฆ์เมื่อได้รับสมณศักดิ์
2 ก. ฝนตกพรำเรียก ฝนตกลิน
ลึด ก. กลืนอาหารโดยไม่เคี้ยวให้แหลกเสียก่อน เรียก กลืนลึด
ลึม น. เรียกกระไต้ที่มัดรวมกัน 10 อัน ว่ากะไต้หรือกระบองหนึ่งลึม มัดให้แน่น เช่นเอาตอกชะเนาะเคียนบั้งไฟเรียก ลึมบั้งไฟ
ลึ่ง ว. หลวม กว้างเกินไป เช่น รูบั้งไฟกว้าง เรียก ฮูลึ่ง เพราะฮูลึ่งนี้แหละบั้งไฟจึงซุ หรือไม่ขึ้น
ลืบ ก. เถือเนื้อที่ติดกับหนังด้วยมีดบาง ๆ เรียก ลืบเนื้อ
ลูกกก น. ลูกคนหัวปี เรียก ลูกกก ส่วนลูกคนสุดท้อง เรียก ลูกหล้า ลูกคนอื่นแต่รักเสมือนลูกของตนเรียก ลูกฮัก
แล่น ก. วิ่งไปอย่างเร็วไว เรียก แล่น ถ้าวิ่งเร็วดุจลมพัด เรียก แล่นจั้นจั้น
โลด ว. เลย, ทีเดียว, ไปเลย เรียก ไปโลด กินเลย เรียก กินโลด ทำเลย เรียก เฮ็ดโลด

 

ror rue 2
คำอีสาน ความหมาย
ไม่มีคำที่แตกต่างจากภาษากลาง (ยังค้นไม่พบ นึกไม่ออก)

 

soi 27
คำอีสาน ความหมาย
วน 1ก. วกวน, วนเวียน หนทางวกไปเวียนมา เรียก หนทางวน
2ก. รบกวน อย่างเช่นเพื่อนรบกวน ก็มักพูดว่า อย่ามาวนนา
ว้อ น. โรคหมาบ้า ชื่อโรคชนิดหนึ่งของหมา เมื่อเป็นขึ้นแล้วหมาจะวิ่งไม่หยุด มีน้ำลายไหล เรียก หมาเป็นว้อ
วอง ว. เปรียว คนที่มีลักษณะตื่นตกใจง่าย เรียก คนวอง
ว่อง ว. ฟันที่หลุดออกสองหรือสามซี่ เรียก แข้วว่อง
ว่อนว่อน ว. เสียงในระยะใกล้ อย่างเช่น เสียงหยังดังว่อนว่อน ถ้าเสียงมาจากระยะไกล จะเรียกว่า ว้อนว่อน
วั่งวอน ก. วังเวงใจ ถ้าความรู้สึกห่วงหน้าพะวงหลัง เรียก วั่งเว
วังเวิน น. วังวน บริเวณน้ำลึกที่มีน้ำไหลวน เรียก วังเวิน
วันเพ็ง น. วันพระจันทร์เต็มดวง เรียก วันเพ็ง เดือนหนึ่ง ๆ มีเพียงหนึ่งวัน คือวันขึ้น 15 ค่ำ
วับวับ ว. อาการกวักมือไว ๆ เรียก กวักมือวับวับ เดินเร็ว ๆ เรียก ย่างวับวับ
วาก ว. วิ่น แหว่ง เช่น ควายจมูกวิ่น เรียก ควายดังวาก ปากแหว่ง เรียก ปากวาก
วิ่ง ก. อาการที่เกิดลมหมุนเวียนในศีรษะ เรียก วิ่ง วิ่งเวียน ก็ว่า
วิ้ง ก. แล่นไปโดยเร็ว เรียก วิ้ง
วิน ก. อาการหน้ามืดตาลาย เรียก วินหัว
วี ก. ปา ขว้าง ปาค้อนไปใส่มะม่วงเรียก วีค้อนใส่หมากม่วง
วีก ว. แหว่ง จมูกแหว่งขนาดเล็ก เรียก ดังวีก ถ้าแหว่งขนาดกลางเรียก ดังวืก แหว่งขนาดใหญ่ เรียก ดังวาก
เว่อ น. ส้มซ่า ชื่อ ส้มชนิดหนึ่ง เปลือกหนา เรียก หมากเว่อ
เว้อ ว. บาน ปากบาน เรียก ปากเว้อ
เว้า ก. พูด พูดเรียก เว้า พูดด้วย เรียก เว้านำ พูดไพเราะ เรียก เว้าม่วน พูดหยาบ เรียก เว้าเพอะ
ไว่ไว่ ว. เดินมาอย่างเร่งรีบ เรียก ย่างไว่ไว่ ไปไว่ไว่ มาไว่ไว่

 

soi 32
คำอีสาน ความหมาย
ศูล น. หลาว เหล็กแหลม

 

sor rue si
คำอีสาน ความหมาย
ไม่มีคำที่แตกต่างจากภาษากลาง (ยังค้นไม่พบ นึกไม่ออก)

 

soi 28
คำอีสาน ความหมาย
ส้ง น. กางเกง กางเกงที่ย้อมด้วยสีครามที่เรียกว่า จุบคราม หรือผ้าหม้อห้อมที่ ไทยเหนือ เรียก ผ้าส้ง ผ้านี้ทำด้วยฝีมือของลาวส้ง (คนไทยจำพวกหนึ่ง ซึ่งมี จารีตประเพณี ภาษาพูดเหมือนลาว เรียก ลาวส้ง)
สวก ก. ทิ่ม ตำ แทง เช่น ไม้แทงตีน เรียก ไม้สวกตีน
ส่วง 1ก. แข่ง การแข่งเรือ เรียก ส่วงเฮือ การส่วงเอือเป็นกีฬาชนิดหนึ่ง สำหรับ ชาวอีสานที่มีบ้านเรือนตั้งอยู่ริมแม่น้ำสายต่าง ๆ ซึ่งจะกระทำตั้งแต่วันออก พรรษาเป็นต้นไป เพราะเป็นฤดูน้ำหลาก
2ก. หลีกไป หลบไป เล็ดลอดไป
ส่วย 1น. ชนชาติที่พูดภาษามอญ เขมรพวกหนึ่ง ซึ่งลาวเกณฑ์ให้ส่งส่วย เรียก ชนชาติส่วย
2น. ข้าวของหรือเงินทองที่คนเมืองขึ้นจะต้องส่งให้แก่เมืองที่ตนขึ้น เรียก เงินส่วย
3ก. ชำระ ล้าง ล้างหน้า เรียก ส่วยหน้า ชำระร่างกาย เรียก ส่วยคีง
ส้วย ว. เรียว แหลม ลด เช่น ไม้คันหลาวส้วยปลาย
ส้อ ก. ซักถาม ไล่เลียง
สะเดิด ก. กระโดด ผวา ตื่น เช่น คืนไฟไหม้พากันสะเดิดหนีตาย
สะเดือก ก. รู้ตัว, ฉุกคิด ตรงกับภาษาอังกฤษว่า to realize
สะแตก ก. กินจุ กินไม่เลือก คนที่กินจุเกือบไส้แตก เรียก สะแตก สีแตก แดกตับ แดกไต ก็ว่า
สะมัก ก. สำลัก เช่น กินข้าวสำลักข้าว เรียก สะมักเข้า กินน้ำสำลักน้ำ เรียก สะมักน้ำ
สะเม่น ก. เขม่น อาการที่กล้ามเนื้อที่ตากระตุกขึ้นลงเบา ๆ เรียก ตาสะเม่น
สะออน ก. ชอบใจ พอใจ ติดใจ
ส้าง น. บ่อน้ำ บ่อที่ขุดลึกลงไปในดินมีน้ำกินน้ำใช้ได้ตลอดปี เรียก น้ำส้าง
ส้าว ก. ไม้ยาวสำหรับสอยวัสดุ สิ่งของ ผลไม้ เช่น มะม่วง ลำใย มะพร้าว เรียก ไม้ส้าว
สิ้ง ก. มองดูด้วยไม่เต็มตา เรียก สิ้ง มองดูด้วยหางตา เรียก สิ้งตาน้อย มองตาม เรียก สิ้งตานำ
สิ้ว น. สีเขียวแก่ ลักษณะคล้ายสีหัวเป็ดตัวผู้เรียก สีสิ้ว
สีก น. น้ำครำใต้ถันชาน เรียก น้ำสีก หรือ น้ำขี้สีก ก็ว่า
สึงหลึง ว. อาการนั่งนิ่งเหมือนคนเสียสติ เรียก นั่งสึงหลึง

 คำอีสานแยกตามหมวดอักษร

redline

backled1

isan word2

                   

 

soi 29
คำอีสาน ความหมาย
ห้ง ก. ขัง น้ำฝนที่ตกลงมาแล้วขังอยู่เรียก น้ำห้ง เช่น น้ำห้งฮอยควยพอออเจาะแอแจะ (น้ำขังในรอยเท้าควายพอมองเห็น)
หงวย ก. เอน เอนจนล้มลง เรียก หงวย
หง้าง ก. แยก ถ่าง กางออก เช่น ถ่างขาออกจากกัน เรียก หง้างขา
หงำ 1ก. บัง ข่ม ครอบ เช่น ต้นไม้ใหญ่ในนา บดบังแสดงแดดไม่ส่องลงถึง ข้าวในนา ก็เรียก ต้นไม้ใหญ่หงำนา
2ก. อาฆาต มาดร้าย
หนหวย ว. รำคาญ ไม่สบายใจ หงุดหงิด กังวลใจ
หน้าเค่ง น. หน้าบึ้ง หน้าตึง เกิดเพราะความโกรธจัด
หน้าถั่งดังคม น. หน้าตาคมคาย
หนิ้ง ก. เกี่ยง เกี่ยงงอน ทำแง่งอน ทำโดยไม่เต็มใจ เรียก หนิ้ง
หม้อง น. บริเวณ ย่าน แถว บริเวณที่เป็นหลุมเล็ก ๆ ตื้น ๆ เรียก หม้อง
หม้อต้อ ว. คนที่มีรูปร่างเตี้ยและอ้วน เรียก สั้นหม้อต้อ ต้อหม้อ ก็ว่า
หมิดแหมว ว. แผ่วเบา เสียงที่เปล่งออกมาแผ่วเบา เรียก เสียงหมิดแหมว
หมึ้งหมึ้ง ว. อาการหลับตาของคนหรือสัตว์ตัวตาโต เช่น หมีหลับตากินผึ้ง เรียกว่า หลับตาหมึ้งหมึ้งคือหมีกินเผิ้ง
หมึน ก. ฉุน โกรธ คนโกรธแสดงอาการหน้าบึ้งตึง เรียก คนหมึน
หย่องย้อ ว. อาการนั่งชันเข่า ยกก้น เรียก นั่งหย่องย้อ
หลายเติบ ว. มากโข ของที่มากจนไม่อาจจะนับจะประมาณได้ คือไม่สามารถบอก จำนวนที่แน่นอนได้
ห้าน ก. เขยก คนขาเขยก เรียก คนขาห้าน
ห้าว ก. คึกคะนอง สัตว์คึกคนอง เรียก สัตว์ห้าว คนแก่คนอง เรียก หัวหงอกห้าว
เหิ่ม ว. ห่าม ผลไม้ห่าม เรียก เหิ่ม เช่น มะม่วงจวนจะสุก เรียก หมากม่วงเหิ่ม มะละกอจวนจะสุก เรียก บักหุ่งเหิ่ม
โหย้น ก. โล้ ไกว โล้ชิงช้า เรียก โหย้นโอ้นซา (ชิงช้า โบราณเรียก โอ้นซา)

 

ror chula
คำอีสาน ความหมาย
ส่วนใหญ่ ใช้ในคำที่มาจากภาษาบาลี-สันสกฤต ในคำภาษาอีสานไม่มี

 

soi 30
คำอีสาน ความหมาย
อ่ง ก. ถือตัว หยิ่ง ทะนง อย่างว่า สาวนางหล้าหันมาอย่าสิอ่งหลายเด้อ (น้องหันหน้ามาหน่อยอย่าหยิ่งนักเลย)
อ่งต่ง ว. เปล่งปลั่ง แก้มที่มีลักษณะอวบอัดเปล่งปลั่ง เรียก แก้มอ่งต่ง
อ่งล่ง ว. ลักษณะของสิ่งของที่พองโตไหลไปตามน้ำ เรียก ลอยอ่งล่ง ลอยโอ่งโล่ง ก็ว่า ถ้ามีขนาดเล็กว่า ลอยอ่องล่อง
ออนชอน ว. เพราะพริ้ง สวย งาม น่ารัก
อ้อนต้อน ว. การใช้ไม้หามข้างเดียวเรียก คอน สิ่งของที่คอนไปขนาดเล็กเรียก อ้อนต้อน ถ้าขนาดใหญ่ เรียก โอ้นโต้น
อ่อม น. ชื่อแกงชนิดหนึ่ง ใส่น้ำเพียงเล็กน้อย ใช้สำหรับจ้ำ เรียก อ่อม เช่น อ่อมปลา อ่อมกบ อ่อมเขียด อ่อมฮวก
อ้อยซ้อย ว. บริสุทธิ์ ผุดผ่อง สดใส
อั่ง ว. คับ แออัด แออัดยัดเยียด เรียก อั่ง
อั่ว น. ชื่ออาหารคาวชนิดหนึ่ง เอาเครื่องปรุงยัดเข้าไป เรียก อั่ว ยัดเข้าใส้หมู เรียก อั่วหมู ยัดเข้าใส้วัว เรียก อั่วงัว ยัดเข้าท้องกบ เรียก อั่วกบ อั่วทุกชนิดเป็นอาหารที่มีรสอร่อย
อ้าย น. พี่ชายคนเกิดก่อน เรียก อ้าย เรียกผัวของพี่สาวว่า พี่อ้าย เรียกพี่สาวของตนเองว่า พี่เอื้อย หรือเรียกเดือนแรกของปีว่า เดือนอ้าย
อี่หลี ว. จริง ๆ จัง ๆ เช่น คักอีหลี แม่นอีหลี
เอดเปด ว. เรียกสิ่งของที่มีลักษณะใหญ่และแบน ติดอยู่ตามแข้งขาหรือที่ใดที่หนึ่งว่า ติดเอดเปด ถ้าเล็กเรียก ติดแอดแปด
เอดเลด ว. เรียกสิ่งของที่มีลักษณะเหนียวหนืด เช่น ขี้มูกติดอยู่ตามแก้มเด็กว่า ติดเอดเลด ถ้าจำนวนเล็กน้อย เรียก ติดแอดแลด
เอิ้น ก. เรียก ร้อง ป่าว ประกาศ อย่างว่า เพิ่นบ่เอิ้นอย่าขาน
โอ้อ่าว ก. คำนึงถึง คิดถึง รำพึงถึง

 

soi 31
คำอีสาน ความหมาย
ฮก ว. รก รุงรัง ไม่เตียน สถานที่ที่เต็มไปด้วยสิ่งของที่ไม่ต้องการ เรียก ที่ฮก
ฮวก น. ลูกกบหรือลูกเขียดตัวเล็ก ๆ มีหาง เรียก ฮวก ลูกกบเรียก ฮวกกบ ลูกเขียดเรียก ฮวกเขียด
ฮอด ก. ถึง ไปถึง เรียก เดินฮอด คิดถึง เรียก คึดฮอด
ฮีด ก. รีด บีบให้ยาวออกไป เรียก ฮีด
ฮีต น. จารีต กฎ ระเบียบ ประเพณี สิ่งที่ประพฤติปฏิบัติมาเป็นเวลานาน เรียก ฮีต ฮีตนั้นไม่จำเป็นจะต้องมีบทบังคับเหมือนกฎหมาย เพียงแต่ให้ทุกคนมีแนวปฏิบัติเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน เพื่อความสามัคคีปรองดองในหมู่คณะ
โฮม ก. รวม ชุมนุม ประชุมกัน เช่น พวกเฮามาโฮมกันอยู่หม้องนี้

 คำอีสานแยกตามหมวดอักษร

redline

backled1

isan word2

                       

 

soi 22
คำอีสาน ความหมาย
ภา น. สำรับกับข้าว เรียก ภา ภาชนะ ภาชน์ เช่น ภาเข้า หรือ พาเข้า หมายถึง สำรับใส่ข้าวปลาอาหาร
ภู่ น. แมลงภู่ เป็นแมลงชนิดหนึ่ง เรียก แมงภู่ ตัวขนาดหัวแม่มือ ตัวและปีกสีดำ เจือน้ำเงิน คอเหลือง ชอบเจาะปล้องไม้ไผ่เข้าไปทำรังอยู่ภายใน
  มีคำอื่น ๆ ซึ่งซ้ำกับในภาษากลาง

 

soi 23
คำอีสาน ความหมาย
มกมก ว. อาการผงกหัวขึ้นลง เช่น กิ้งก่าผงกหัวก็ว่า กะปอมตอดเงามกมก
ม้งก้ง ว. ตาขนาดโต ขณะที่ลืมเต็มที่เรียก มืนม้งก้ง ขนาดกลาง มืนม้องก้อง ขนาดเล็ก มืนมิ้งกิ้ง
มงมง ว. สว่าง สุกใส แสงของดาวขนาดกลาง ว่า เหลื้อมมงมง
ม้งม้ง ว. สว่าง สุกใส แสงของดาวขนาดใหญ่ ว่า เหลื้อมม้งม้ง
มน 1 น. ใจ
2 ว. หน้าดุจดวงจันทร์ เรียก หน้ามน หนองน้ำไม่ยาวเรียก หนองมน ผ้าเช็ดหน้าเรียก ผ้าแพรมน
3 ว. กลม ๆ โค้ง ๆ ไม่เป็นเหลี่ยมเรียก มน
ม้น ว. ยุ่ง สับสน ด้ายหรือไหมที่ยุ่งหรือสับสนกัน เรียก ฝ้ายม้น ไหมม้น
ม้ม ก. พ้น ล่วง เลย เกิน เช่น บ่ม้มมื้ออื่น คือ ไม่พ้นวันพรุ่งนี้
มวก น. น้ำซาวข้าว น้ำแช่ข้าว น้ำสีขาวขุ่น มักเรียก น้ำมวก คนตาขุ่นมัวเรียก ตาเป็นน้ำมวก
ม่วน ว. ไพเราะ เสนาะ สนุก
มอ 1 น. หมอดู เรียก หมอมอ
2 น. เนินดินสูง เช่นรถขึนเนินดินสูง เรียก รถขึ้นมอ
3 น. เรียกวัวว่า มอ งัวมอ ก็เรียก มอคงจะเรียกตามเสียงร้องของมัน
ม่อ ว. ใกล้ ชิด เรือนใกล้กันเรียก เฮือนม่อ คนใจง่ายเรียก ใจม่อ
ม็อกม็อก ว. กิ้งก่าตัวเล็ก ๆ ผงกหัวเรียก กะปอมตอดเงาม็อกม็อก
มอกลอก ว. คนที่หน้าตาไม่สะอาดสดใส เรียก หน้ามอกลอก
มอง น. เครื่องมือจับสัตว์น้ำเป็นตาเหมือนอวน เรียก มอง
ม้อง น. เวิ้ง ลาน บริเวณ เช่น สวนแปลงหนึ่งแบ่งออกเป็นหลายส่วน แต่ละส่วนเรียก ม้อง ม้องนี้ปลุกผักบั่ว (ต้นหอม) ม้องนี้ปลุกผักชี
ม้องม้อง น. ดาวดวงเล็กมีแสงสว่างมองไปเห็น เรียก ใสม้องม้อง
ม้อน น. ตัวไหม ในขณะเป็นตัวหนอน เรียก ม้อน
ม้อย ว. อาการค่อยหลับไปจนตาย เรียก ตาย เช่น น้องบ่หัวซาอ้ายเห็นสิตายม้อยระแม่ง
มัก ก. ชอบ พอใจ ความรักใคร่ชอบใจ เรียก ความมัก
มักกั๊ก ว. คนรูปร่างเล็กและเตี้ย เรียก สั้นมักกั๊ก
ม้าง ก. ทำลาย ล้าง รื้อ เรียก ม้าง
ม้างก้าง ว. สิ่งของที่ลึกและมน เช่น หลุม เรียก มนม้างก้าง
มาน 1 น. โรคที่ทำให้ท้องพองโต มีหลายชนิด เช่น มานน้ำ มานเลือด หญิงกำลังมีท้องเรียก แม่มาน
2 น. ข้าวตกรวง เรียก เข้ามาน
ม้านม้าน ว. ตาที่เหลือกเต็มที่เรียก ตาเหลือกม้านม้าน
มี้ น. ขนุน เรียก หมากมี้ มีหมากมี้ฝ้าย หมากมี้หนัง หมากมี้น้ำเผิ้ง
มึกกึ๊ก ว. คนที่มีลักษระผิวดำอ้วนและเตี้ย เรียก ดำมึกกึ๊ก
มุ่น ว. แหลก ละเอียด ตำจนแหลกละเอียด เรียก มุ่น
มุบมุบ ว. อาการปวดบาดแผลขนาดเล็ก เรียก ปวดมุบมุบ มุบมับมุบมับ ก็ว่า
แม่ฮัก น. หญิงที่รักลูกของคนอื่นเหมือนลูกของตน มีอะไรก็แบ่งให้ แต่ไม่รับเอามาเลี้ยงไว้ในเรือน เพียงให้ความช่วยเหลือเกื้อกูลเท่านั้น เรียก แม่ฮัก
แม่ฮ้าง น. หญิงที่ผัวทิ้งหรือผัวหย่าร้างไป เรียก แม่ฮ้าง ใกล้เคียงกับแม่หม้าย ที่เป็นหญิงผัวตายจาก
แม้งง้องแง้ง น. ลูกน้ำ ตัวอ่อนของยุงที่อาศัยอยู่ในน้ำ

 

soi 24
คำอีสาน ความหมาย
ย้วย ว. เหลวยืดออกได้ เช่น น้ำอ้อยที่เหนียว เรียก น้ำอ้อยย้วย
ย้วยย้วย ว. อาการที่คนเดินไปตามหลังกันไป เรียก ย่างย้วยย้วย
ย่องย้อ ว. กระโหย่ง นั่งกระโหย่ง เรียก นั่งย่องย้อ
ย่าง ก. ยกเท้าก้าวไป เรียก ย่าง
ยาด ก. แย่ง ชิง อย่างว่า ยาดชู้ชิงผัว
ยาบยาบ ว. เคลื่อนไปเป็นแถว เดินไปเป็นกระบวน เรียก ย่างยาบยาบ
ย้ามย้าม ว. หัวเราะอย่างร่าเริง เรียก หัวย้ามย้าม
ย่าวย่าว ว. อาการที่น้ำไหลไม่ขาดสาย เรียก ย่าวย่าว แต่ถ้าไหลออกมาเป็นจำนวนมาก เรียก ไหลย้าวย้าว
ยินสะออน ก. ซาบซึ้ง ตรึงใจ เช่น โฮมเพจนี้มาดูแล้วก็ยินสะออนหลายเด้ อีหลีตั่ว
ยิบ ว. อาการเปิดปิดถี่ ๆ เรียก ยิบ เช่น กระพริบตา เรียก ยิบตา แสงดาวกระพริบ ก็เรียกว่า แสงยิบๆ ยับๆ
ยุบยุบ ว. อาการปวดบาดแผลว่า ปวดยุบยุบ
ยุ้ยยุ้ย ว. อาการที่น้ำไหลไปช้า ๆ เรียก ไหลยุ้ยยุ้ย
ย้อน ก. การขยับตัวขึ้นและลงตามจังหวะดนตรี เรียก ย้อน
ย้าน ก. กลัว รู้สึกหวาดสะดุ้ง เรียก ย้าน
ยาม ก. เยี่ยม ไปถามข่าวทุกข์สุข หรือไปดู เช่น ไปกู้เบ็ด กู้ไซ เรียก ไปยามเบ็ด ยามไซ
เยี้ยม น. หน้าต่าง เรียกว่า ปล่องเยี้ยม หรือ ปล่องเอี้ยม ก็ว่า

 

soi 25
คำอีสาน ความหมาย
ไม่มีคำที่แตกต่างจากภาษากลาง (ยังค้นไม่พบ นึกไม่ออก)

 

 

ror rue
คำอีสาน ความหมาย
ไม่มีคำที่แตกต่างจากภาษากลาง (ยังค้นไม่พบ นึกไม่ออก)

 คำอีสานแยกตามหมวดอักษร

redline

backled1

isan word tip

isangate net 345x250

ppor blog 345x250

adv 345x200 1

นโยบายความเป็นส่วนตัว Our Policy

ยินดีต้อนรับสู่ประตูอีสานบ้านเฮา เว็บไซต์ของเรา ใช้คุกกี้ (Cookies) เพื่อให้ท่านได้รับประสบการณ์การใช้งานที่ดียิ่งขึ้น อ่านนโยบายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (Privacy Policy) และนโยบายคุกกี้ (Cookie Policy)