งานประเพณีไหลเรือไฟ และงานกาชาดจังหวัดนครพนมประจำปี 2562

“ปรัเพณีไหลเรือไฟ” เป็นพิธีกรรมที่พุทธศาสนิกชนชาวอีสานยึดถือปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่ครั้งโบราณ โดยมีความเชื่อว่า การไหลเรือไฟเป็นการบูชารอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธองค์ประทับไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทานที ครั้งที่พญานาคได้ทูลอาราธนาพระพุทธองค์ไปแสดงธรรมในพิภพของนาคใต้เมืองบาดาล รวมทั้งความเชื่อเกี่ยวกับการบูชาพญานาคในลำน้ำโขง การระลึกถึงพระคุณของพระแม่คงคา ขอขมาลาโทษต่อแม่น้ำ ต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในแม่น้ำ และยังถือเป็นการลอยเคราะห์ลอยโศก ขอให้อยู่เย็นเป็นสุข มีโชคมีลาภ

นอกจากนั้นในตำนานยังเล่าขานกันว่า ในแม่น้ำโขงเป็นที่สิงสถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย เช่น พญานาค เจ้าพ่อเหล็กซีด้ามแตก เจ้าพ่อคำแดง เจ้าพ่อหมื่น เจ้าพ่อสัมมะติ เจ้าพ่อสิบสอง ต้องทำการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหล่านั้น เพื่อให้ท่านปกปักรักษาบ้านเมือง ประชาชนให้มีความสงบสุขร่มเย็น ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และขอให้มีโชคลาภ การทำมาหากินให้มีแต่ความอุดมสมบูรณ์ เจริญรุ่งเรือง

งานประเพณีไหลเรือไฟจังหวัดนครพนม ประจำปี 2562 ซึ่งกำหนดจัดขึ้นในวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 11 ถึงวันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 โดยในปี พ.ศ. 2562 นี้จะตรงกับวันที่ 6 -14 ตุลาคม 2562 โดยมหกรรมไหลเรือไฟ มีขึ้นวันที่ 13 ตุลาคม 2562 (ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11) รวมเวลาจัดงาน 9 วัน 9 คืน จัดให้มีกิจกรรมในงานมากมายดังนี้

เดือนกันยายนปีนี้ก็จะมีประเพณีท้องถิ่นของชาวอีสาน ที่จัดให้มีขึ้นในทุกจังหวัดคือ "บุญข้าวสาก" หรือในภาคกลาง/เหนือจะเรียก "บุญฉลากภัตร" ส่วนทางอีสานใต้ (ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์) จะเป็น "บุญวันสาท(ศราท)" หรือบุญเดือนสิบนั่นเอง เพื่อเป็นการอุทิศถวายให้กับเจ้ากรรมนายเวร เสี่ยงโชคให้กับตนเองให้โชคดีตลอดไป และอีกสิ่งมหัศจรรย์ที่เกิดขึ้นทุกปี "แสงอรุณรุ่งที่ลอดผ่านบานประตูปราสาทพนมรุ้ง" สำหรับท่านที่พลาดชมปรากฏการณ์นี้เมื่อช่วงเดือนเมษายนที่ผ่านมา ก็ไปชมกันได้ครับ และปีนี้ฝนฟ้ามาล่าช้ากว่าปกติ น้ำเพิ่งจะมีมาบ้าง ช่วงต้นเดือนกันยายนนี้ก็เลยเริ่มการเดินขบวนประท้วง เอ้ย! ไม่ใช่ครับ เดินพาเหรดกลับไปต้นกำเนิดเพื่อวางไข่ของ "กุ้ง" ที่ แก่งลำดวน อุบลราชธานี

มหัศจรรย์ธรรมชาติกุ้งเดินขบวน หรือ "พาเหรดกุ้ง"

มหัศจรรย์แห่งธรรมชาติ (Unseen Thailand) นี้หนึ่งปีมีครั้งเดียว ในช่วงกลางเดือนสิงหาคมเรื่อยไป จนกระทั่งเดือนกันยายนของทุกปี ที่ ลานพันรู ในน้ำตกแก่งลำดวน สถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมอีกแห่งของ อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี (ตั้งอยู่ในพื้นที่ของ สถานีพัฒนาและส่งเสริมการอนุรักษ์สัตว์ป่า อุบลราชธานี) มี ขบวนพาเหรดกุ้ง เดินฝ่าสายน้ำอันเชี่ยวกรากมุ่งสู่ต้นน้ำของลำโดมใหญ่ ในเทือกเขาพนมดงรัก ระยะทางไกลกว่า 16 กิโลเมตร เป็นมหัศจรรย์ทางธรรมชาติที่น่าชม

เดือนสิงหาคมปีนี้ มีงานประเพณีที่สำคัญที่จัดขึ้นในแทบทุกจังหวัดของภาคอีสาน คิอ "บุญข้าวประดับดิน" นอกจากนั้น จะมีเพียงกิจกรรมการท่องเที่ยวที่เหมาะกับคนที่ชอบธรรมชาติ สายฝน น้ำตก ภูเขาและดอกไม้เสียมากกว่า ช่วงนี้กิจกกรมเดินทอดน่องชม "ทุ่งดอกกระเจียวบาน" ที่จังหวัดชัยภูมิยังคงมีความน่าสนใจ ไปเที่ยวชมกันได้ แต่มีข่าวว่า ปีนี้ฝนมาล่าช้ากว่าปกติ ดอกกระเจียวจึงยังไม่บานเต็มท้องทุ่งมากนัก ถ้าต้นสิงหาฝนชุกขึ้นมา ปลายเดือนสิงหาคมน่าจะได้เห็นดอกกระเจียวบานเต็มทุ่งเหมือนกับทุกปี หรือจะตะลอนชมธรรมชาติทางปากช่อง เขาใหญ่ เขาเขียว ก็ดีเหมือนกัน ถ้ายังไม่มีที่ไปแนะนำชมมหัศจรรย์ธรรมชาติหนึ่งเดียวที่อุบลราชธานี "พาเหรดกุ้งที่แก่งลำดวน" ครับ

ฮีตเดือนเก้า "บุญข้าวประดับดิน"

หลังจากเข้าพรรษาไปได้ประมาณหนึ่งเดือน อีกหนึ่งฮีตคองประเพณีอีสานบ้านเราที่มีในช่วงนี้คือ “บุญข้าวประดับดิน” ทำในวันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ปีนี้ตรงกับวันที่ 28 สิงหาคม 2562 ประเพณีนี้ทั้งคนลาวและคนไทยอีสาน มีความเชื่อสืบต่อกันมาว่า กลางคืนของเดือน 9 หรือ ทำในวันแรมสิบสี่ค่ำ เดือนเก้า เป็นวันที่ประตูนรกเปิด ยมบาลจะปล่อยให้ผีนรกออกมาเยี่ยมญาติในโลกมนุษย์ ในคืนนี้คืนเดียวเท่านั้นในรอบปี

ดังนั้น จึงพากันจัดห่อข้าวไว้ให้แก่ญาติพี่น้องที่ตายไปแล้ว โดยการนำข้าวปลา อาหารคาว-หวาน ผลไม้ หมาก พลู บุหรี่ อย่างละเล็ก อย่างละน้อย แล้วห่อด้วยใบตองทำเป็นห่อเล็กๆ นำไปวางตามโคนต้นไม้ใหญ่ หรือตามพื้นดินบริเวณรอบๆ เจดีย์หรือโบสถ์ เป็นการทำบุญที่ชาวบ้าน จัดขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้แก่ผู้ล่วงลับไปแล้วเป็นประจำทุกปี

พิธีกรรม "บุญข้าวประดับดิน"

• วันแรม 13 ค่ำ เดือน 9 ชาวบ้านจะเตรียมข้าวต้ม ขนม อาหารคาวหวาน หมาก พลู และบุหรี่ ไว้ 4 ส่วน ส่วนหนึ่งเลี้ยงดูกันภายในครอบครัว ส่วนที่สองแจกให้ญาติพี่น้อง ส่วนที่สามอุทิศให้ญาติที่ตายไปแล้ว และส่วนที่สี่นำไปถวายพระสงฆ์
  
  ในส่วนที่สามนี้ ญาติโยมจะห่อข้าวน้อย ซึ่งมีวิธีการห่อคือ ใช้ใบตองห่อขนาดเท่าฝ่ามือ ส่วนความยาวนั้นให้ยาวสุดซีกของใบตอง
  
  
• วันแรม 14 ค่ำ เดือน 9 ชาวบ้านจะไปวัดตั้งแต่เวลาตี 4 เพื่อนำสิ่งของที่เตรียมไว้จัดใส่กระทง หรือเย็บเป็นห่อเหมือนข้าวสากไปวางอุทิศส่วนกุศลตามที่ต่างๆ เช่น ริมทางในหมู่บ้าน ซึ่งการวางแบบนี้ เรียกว่า การวางห่อข้าวน้อย แต่หากเป็นการนำไปวางในวัด จะเรียกว่า การยาย (ยาย ในภาษาอีสานหมายถึงการวางเป็นระยะๆ) ห่อข้าวน้อย ซึ่งเวลานำไปวางจะพากันไปทำอย่างเงียบๆ ไม่มีการตีฆ้อง ตีกลองแต่อย่างใด