ภาษาเขมร

ภาษาเขมร เรียนรู้ภาษาเพื่อนบ้านใกล้กัน เผื่อไปเที่ยวจะได้พอฟังรู้เรื่อง สื่อสารกันได้บ้าง บอกก่อนว่า ผู้ทำเว็บไซต์นี้ไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญทางภาษาเขมรเลยแม้แต่น้อย แต่สนใจใคร่รู้อยากทราบมากเพราะเคยไปเที่ยมเสียมเรียบ นครวัด นครธม โตนเลสาป มาแล้วใบ้กิน อาศัยไกด์ทัวร์อย่างเดียวเลย วันนี้ได้รับการอนุเคราะห์จาก ครูเหลิม (นายเฉลิมชัย ถึงดี ศึกษานิเทศก์ สำนักงานเขตพื้นที่ประถมศึกษา สุรินทร์ เขต 3) ส่งคลิปการเรียนรู้ภาษาเขมรวันละคำมาให้เผยแพร่ ขอบคุณอย่างยิ่งครับ

ความตั้งใจของผม(ผู้จัดทำเว็บไซต์นี้)นั้น ต้องการจะเผยแพร่งานอันเป็น "ศิลปวัฒนธรรมของภาคอีสาน" คนอีสานมีการใช้ภาษาถิ่นหลากหลาย ซึ่งก็รวมทั้งภาษาเขมร ลาว ส่วย ข่า บรู และภาษาชนเผ่าอื่นๆ อีกมากมาย ค้นหามาได้ก็อยากบันทึกไว้ เพื่อให้เป็นแหล่งอ้างอิงทางวิชาการ ต้องขอขอบคุณผู้ที่อนุเคราะห์ส่งเสริมข้อมูลความรู้ต่างๆ ไว้เป็นอย่างยิ่งครับ

ภาษาเขมรมีผู้พูดอยู่ในหลายประเทศ ทั้งในประเทศกัมพูชา ประเทศเวียดนามและประเทศไทย ภาษาเขมรที่พูดในประเทศไทย เรียกว่า ภาษาเขมรถิ่นไทย ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่นที่พูดในหลายจังหวัดทางภาคตะวันออก และภาคอีสานของประเทศไทย (ตามแนวชายแดนด้านตะวันออก) แม้ว่า ภาษาเขมรถิ่นไทยจะมีลักษณะทางภาษาใกล้เคียงกับ "ภาษาเขมร" ที่พูดในประเทศกัมพูชา แต่ก็มีลักษณะเฉพาะตัวที่แตกต่างออกไป โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ภาษาเขมรถิ่นไทยในหลายพื้นที่ เช่น ภาษาเขมรสุรินทร์และศรีสะเกษ ยังคงรักษาเสียงพยัญชนะสะกด “ร” อย่างเคร่งครัด เป็นต้น

คำว่า เขมร เป็นชื่อชาติพันธุ์และภาษา คนไทยเชื้อสายเขมรในประเทศไทยส่วนใหญ่ เรียกตนเองว่า คแมร หรือ คฺแม ชาวเขมรในจังหวัดสุรินทร์เรียกภาษาของตนเองว่า คแมร ลื̣อ = เขมรสูง หรือเขมรบน และเรียกเขมรกัมพูชาว่า คแมร กรอม = เขมรต่ำ ชาวเขมรมีวัฒนธรรมที่มีอัตลักษณ์เฉพาะตน เช่น การแต่งกายและการทอผ้าไหม ชาวเขมรนับถือพุทธศาสนา แต่ก็นับถือผีบรรพบุรุษและเรื่องทางไสยศาสตร์ มีการเข้าทรงแม่มดหมอผี เพื่อการรักษาพยาบาลจากโรคร้ายต่างๆ

ภาษาเขมรเป็นภาษาสำคัญในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (Austro-asiatic language family) ภาษาเขมร เป็นภาษาที่มีลักษณะการสร้างคำด้วยการแผลงคำ เช่น ชัน = ฉันอาหาร (ใช้กับพระ), จังฮัน = อาหารพระ, ตุํม = เกาะ (กริยา), ตรนุํม = คอน (สำหรับเกาะ) ภาษาเขมรไม่มีวรรณยุกต์ เรียงโครงสร้างประโยคแบบประธาน-กริยา-กรรม เช่น แม กำปุง ตนำ บาย <แม่-กำลัง-หุง-ข้าว> = แม่กำลังหุงข้าว

ปัจจุบัน ภาษาเขมรในประเทศไทยอยู่ในภาวะถดถอย เนื่องจากความเจริญทางเทคโนโลยีสารสนเทศ ทำให้ชุมชนท้องถิ่นเข้าถึงภาษาไทยได้ง่าย และละเลยการอนุรักษ์ภาษาพูดของตน

ภาษาเขมร (ភាសាខ្មែរ ภาสาแขฺมร) เป็นหนึ่งในภาษาหลักของภาษากลุ่มออสโตรเอเซียติก และได้รับอิทธิพลมาจากภาษาสันสกฤต และภาษาบาลี พอสมควร ซึ่งอิทธิพลเหล่านี้ มาจากอิทธิพลของศาสนาพุทธ และศาสนาฮินดู ต่อวัฒนธรรมของชาวเขมร ในขณะที่อิทธิพลอื่นๆ เช่น จากภาษาไทย และภาษาลาว เป็นผลมาจากการติดต่อกันทางด้านภาษา และความใกล้ชิดกันในทางภูมิศาสตร์

คืนลับฟ้า kernlabfar โดย เจน สายใจ (นักร้องไทย)

จากคลิปวีดิโอด้านบนนี้ คงทำให้ใครหลายคนสนใจอยากเรียนรู้ภาษาเขมรได้บ้าง ด้วยความไพเราะของบทเพลงทั้งเนื้อหาและท่วงทำนอง "คืนลับฟ้า" ในภาคภาษาไทยส่วนมากจะรู้จากการขับร้องของต้นฉบับ คุณเหลือง บริสุทธิ์ และต่อมาก็มีเพลงแก้ที่ขับร้องโดย เจน สายใจ นักร้องสาวชาวสุรินทร์ (ที่ชาวเขมรในอินเทอร์เน็ตทั่วโลกโหวตยกย่องให้เธอเป็น "นักร้องกันตรึมในดวงใจ" ชนะขาด เอื้อน สเรย์มัม นักร้องสาวคนดังชาวเขมรเสียอีก) ที่เอามาให้ชมข้างต้น ที่มีการใส่เนื้อร้องแบบคาราโอเกะให้ได้รับรู้กัน น่าสนใจครับ

ภาษาถิ่น ที่เป็นการพูดจาในประเทศเขมรเอง ก็มีสำเนียงต่างกันอย่างชัดเจนในแต่ละพื้นที่ มีข้อแตกต่างที่สังเกตเห็นได้ระหว่างคนจากเมืองพนมเปญ (เมืองหลวง) และเมืองพระตะบองในชนบท โดยภาษาเขมรจะแบ่งเป็นภาษาถิ่นได้ 5 ถิ่น ได้แก่

• สำเนียงพระตะบอง พูดทางแถบภาคเหนือของประเทศกัมพูชา
• สำเนียงพนมเปญ เป็นสำเนียงกลางของกัมพูชา เช่นเดียวกับสำเนียงภาษาไทยกลาง (กรุงเทพฯ) ของไทย โดยจะพูดในพนมเปญ และจังหวัดโดยรอบเท่านั้น
• สำเนียงเขมรบน หรือสำเนียงเขมรสุรินทร์ พูดโดยชาวไทยเชื้อสายเขมรในแถบอีสานใต้ โดยเฉพาะในจังหวัดสุรินทร์ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดศรีสะเกษ จังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดอุบลราชธานี เป็นต้น
• สำเนียงแขมรกรอม หรือภาษาเขมรถิ่นใต้ พูดโดยชาวเขมรที่อาศัยแถบสามเหลี่ยมปากแม่น้ำโขงในประเทศเวียดนาม
• สำเนียงคาร์ดามอน ถือเป็นภาษาถิ่นที่ใช้พูดทางภาคตะวันตกของประเทศกัมพูชา มีผู้ใช้ในแถบเขาคาร์ดามอน (เทือกเขากระวาน) และมีผู้ใช้จำนวนน้อย

 

ลักษณะของสำเนียงในพนมเปญ คือ การออกเสียงอย่างไม่เคร่งครัด โดยที่บางส่วนของคำจะนำมารวมกัน หรือตัดออกไปเลย เช่น "พนมเปญ" จะกลายเป็น "มเปญ" อีกลักษณะหนึ่งของสำเนียงในพนมเปญ ปรากฏในคำที่มีเสียง r/ร เป็นพยัญชนะที่ 2 ในพยางค์แรก กล่าวคือ จะไม่ออกเสียง r/ร ออกเสียงพยัญชนะตัวแรกแข็งขึ้น และจะอ่านให้มีระดับเสียงตก เช่นเดียวกับวรรณยุกต์เสียงโท ตัวอย่างเช่น "dreey" ("เตรย" แปลว่า "ปลา") อ่านเป็น "เถ็ย" (โดย d จะกลายเป็น t และมีสระคล้ายเสียง "เอ" และเสียงสระจะสูงขึ้น) อีกตัวอย่างหนึ่งคือ คำว่า "ส้ม" ออกเสียงว่า kroich โกรช ในชนบท ส่วนในเมืองออกเสียงเป็น koich โคช

ภาษาเขมรวันละคำ โดย เฉลิมชัย ถึงดี

ไวยากรณ์ ลำดับคำในภาษาเขมรมักจะเป็น ประธาน-กริยา-กรรม ภาษาเขมรประกอบด้วยคำเดี่ยวเป็นหลัก แต่การสร้างคำจากการเติมหน้าคำ และการเติมภายในคำก็มีมาก ซึ่งไวยากรณ์นี้เป็นไวยากรณ์ชนิดเดียวกับภาษาไทยอีกด้วย

อักษรเขียน ภาษาเขมรเขียนด้วยอักษรเขมร และเลขเขมร (มีลักษณะคล้ายเลขไทย) ใช้กันทั่วไปมากกว่าเลขอารบิก ชาวเขมรได้รับตัวอักษรและตัวเลขจากอินเดียฝ่ายใต้ อักษรเขมรนั้นมีด้วยกัน 2แบบ

• อักษรเชรียง (อักซอเจรียง) หรืออักษรเอน หรืออักษรเฉียง เป็นตัวอักษรที่นิยมใช้ทั่วไป เดิมนั้นนิยมเขียนเป็นเส้นเอียง แต่ภายหลังเมื่อมีระบบการพิมพ์ ได้ประดิษฐ์อักษณแบบเส้นตรงขึ้น และมีชื่ออีกอย่างว่า อักษรยืน (อักซอโฌ) อักษรเอนนี้เป็นตัวยาว มีเหลี่ยม เขียนง่าย ถือได้ว่าเป็นอักษรแบบหวัด
• อักษรมูล หรืออักษรกลม เป็นอักษรที่ใช้เขียนบรรจง ตัวกว้างกว่าอักษรเชรียง นิยมใช้เขียนหนังสือธรรม เช่น คัมภีร์ในพระพุทธศาสนา หรือการเขียนหัวข้อ ที่ต้องการความโดดเด่น หรือการจารึกในที่สาธารณะ

และอีกแบบ คือ Romanization เขียนภาษาเขมรด้วยอักษรโรมัน ในสมัยก่อน มีผู้นิยมใช้อักษรเขมรเขียนภาษาไทย หรือภาษาบาลี ด้วย เรียกอักษรอย่างนี้ว่า อักษรขอมไทย

พยัญชนะเขมร และคำอ่านตัวอักษรเขมร ในภาษาเขมร (ภาษากัมพูชา) พบว่ามีหลายตัวที่มีลักษณะใกล้เคียงกับตัวอักษรไทย - ตัวอักษรลาว - ที่มา : http://www.anantasook.com

เมื่อเทียบกับพยัญชนะภาษาเขมรถิ่นไทยที่มีการจัดการเรียนการสอนในโรงเรียนบ้านโพธิ์กอง ตำบลเชื้อเพลิง อำเภอปราสาท จังหวัดสุรินทร์

สระเขมร และคำอ่านสระในภาษาเขมร (สระในภาษากัมพูชา) ประกอบด้วย สระลอย (สระที่ไม่ประกอบกับพยัญชนะ) และ สระจม (สระที่ต้องประกอบพยัญชนะ) - ที่มา : http://www.anantasook.com/khmer-language-alphabet-vowel-number

คลิป พยัญชนะภาษาเขมร

คำศัพท์ภาษาเขมรถิ่นไทยในรูปแบบ e-PDF คลิกอ่านไปทีละหน้า น่าสนใจคลิกเลย : คำศัพท์ภาษาเขมรถิ่นไทย

สำหรับท่านที่สนใจอยากไปเที่ยวเสียมเรียบ ตอนนี้มีบริการรถประจำทางระหว่างประเทศจากไทยไปเสียมเรียบแล้วนะครับ สนใจดูคลิปข้างล่างนี้ได้เลย

 

รถโดยสารประจำทางระหว่างประเทศ

คลิปสอนภาษาเขมรจาก กรมประชาสัมพันธ์ ก็น่าสนใจดีครับ ถ้าชมแล้วต้องการติดตามให้ Login เข้าระบบด้วยอีเมล์ของ Gmail คลิก! ติดตามรายการใน Youtube เหล่านี้จะแจ้งเตือนเมื่อมีคลิปใหม่ๆ ครับ

สนุกกับภาษาเขมร

รายการพันแสงรุ้ง ตอน ภาษาเขมรถิ่นไทย เรื่องน่ารู้ของการใช้ภาษาเขมรของคนไทยในแถบจังหวัดสุรินทร์ บุรีรัมย์ ศรีสะเกษ

รายการพันแสงรุ้ง ตอน เขมรถิ่นไทย

สนใจต้องการศึกษาเพิ่มเติมเชิญที่ Facebook : เรียนภาษาเขมรกับ khmersren.com หรือที่เว็บไซต์ www.khmersren.com/ ของคุณวิจิตร วิทยา

ปิดท้ายหน้านี้ด้วย แหล่งดาวน์โหลดคู่มือ "การอ่านภาษาเขมรเบื้องต้นด้วยตนเอง" จาก สำนักประชาสัมพันธ์ เขต 7 คลิกเลยครับ