ผญาเกี้ยวพาราสีทั่วไป

• ฝันคืนนี้ฝันเป็นประหลาดต่าง ฝันว่าเสาเฮือนเนิ้งไปทางตะวันออก
  ฝันว่าปอกมีดโต้ตกน้ำล่องหนี ฝันว่าธำมะรงเหลื้อมในมือกระเด็นแตก
  เกรงว่านาถเจ้าใจเลี้ยวจากเฮียม
  ฝันคืนนี้เป็นฝันประหลาด ฝันว่าเสาเรือนเอียงไปทางทิศตะวันออก ฝันว่าปลอกมีดตก
  น้ำไหล ฝันว่าแหวนเพชรในมือหล่นแตก เกรงว่าจะเป็นลางร้ายหรือน้องจะจากไป
• ฝันคืนนี้ฝันเป็นประหลาดต่าง ฝันว่าช้างเผือกผู้พระอวนเจ้าขึ้นขี่คอ
  เฮียมก็ผันผยองขึ้นเทิงหัวช้างใหญ่ เฮียมกะหนีบ่ได้ ไกลเจ้าคืบวา
  ฝันคืนนี้ช่างประหลาด ฝันว่ามีช้างเผือกของหนุ่มบ้านอื่นมารับเอาน้องหนีไปไกลลับตา
• เว้าชู้ต่างบ้านปานฝากไข่ไว้นำกา ฝากปลาไว้นำแมว
  ฝากแหลวไว้นำไก่น้อย ฝากก้อยไว้นำหมาขี้เฮื้อน มันสิม้ามเมื่อใด
  มีคนรักต่างบ้านก็เหมือนฝากไข่ไว้กับกา ฝากปลาไว้กับแมว ฝากเหยี่ยวไว้กับไก่
  ฝากลาบก้อยไว้กับหมา ไม่รู้มันจะงาบเมื่อไร?
• ให้น้องเลี้ยงพี่ไว้ตางหมาหอนเห่า บาดชู้เก่ามาฮอดแล้วไลถิ้มบ่ว่าสัง
• ว่าแม่นเสือกินรื้อสังบ่เห็นฮอยลาก ว่าแม่นนาคกินรื้อสังบ่เห็นฮอยแก่
  หรือแม่นเงือกปากแหล้ หรือแม่นแข้ปากกว้างเอาเจ้าเข้าเวิ่นวัง
  ถ้าว่าเสือกินทำไมไม่เห็นรอยลาก ถ้าว่านาคกินทำไมไม่เห็นรอยลาก หรืออาจเป็นเงือกหรือจรเข้เอาน้องไปซ่อนไว้หนใดหนอ
• สิบปีกะสิถ้าซาวพรรษากะสิอยู่ คันบ่ได้เป็นคู่เห็นแต่อุแอ่งน้ำกะปานได้นั่งเทียม
  สิบปี ยี่สิบปีก็จะรอน้องอยู่ ถึงไม่ได้เคียงคู่น้องมองเห็นแค่ตุ่มใส่น้ำก็เหมือนได้นั่งเคียง
• อย่าให้เสียแฮงอ้ายเดินทางหิวหอด คือดั่งม้าอยากน้ำเดือนห้าหอดหิว
  คันบ่กูร์ณาอ้าย เห็นสิตายม้อยระแหม่ง เห็นสิตายหอดแห้งหิวน้ำหอดแฮง
  อย่าให้เสียแรงที่พี่ต้องดั้นด้นมาหา ได้โปรดกรุณารับไมตรีพี่ไว้อย่าแล้งน้ำใจนักเลย
• พี่สิลาจากน้องกลับต่าวเคหัง ปาสิลาวังเวินเสิ่นไปคือฮุ้ง ทุงสิไลลาผ้า
  สาหนองสิลาบวก ฮวกสิลาแม่น้ำ นางน้องค่อยอยู่ดี แด่เนอ
  พี่ต้องลาจากน้องไปแล้ว เหมือนปลาที่ลาจากน้ำ นกลาจากหนอง ขอให้น้องอยู่สุขสบายดีนะ
• พี่นี้บ่มีต้นกล้วยจึงได้เหนี่ยวหาตอง บ่มีสองจิ่งได้มาหาน้อง
• พี่นี้ปลอดอ้อยซ้อย เสมออ้อยกลางกอ กาบกะบ่ห่อ หน่อน้อยกะบ่อซอน
  ชู้บ่ช้อนเมียอ้ายบ่มี
  พี่นี้ยังเป็นโสด ไร้คู่ใจเหมือนต้นอ้อยกลางกอ จึงได้มุ่งหมายมารักน้อง
• พี่หากใจประสงค์ปล้ำยูงยางไม้ใหญ่ คันแม่นพร้าบ่บ่าน ขวานบ่เป้
  ไม้บ่ล้ม อวนอ้ายบ่เซา
  พี่นี้ตั้งใจเด็ดเดี่ยวแล้ว (รักน้อง) ว่าจะตัดต้นไม้ใหญ่ แม้นพร้าและขวานไม่บิ่น ไม้ไม่ล้ม (น้องไม่ตกลง) พี่นี้ไม่เลิกลา
• นกเขาตู้พรากคู่กะยังขัน กาเวาวอนพรากฮังกะยังฮ้อง
  น้องพรากอ้ายคำเดียวบ่เอิ้นสั่ง คันบ่เอิ้นสั่งใกล้ขอให้เอิ้นสั่งไกล
  นกพรากคู่พรากรังยังร้องเพรียกหา แต่น้องจากพี่ไปไม่มีแม้คำร่ำรา
• ขันตีตั้งสัจจังหมั้นเที่ยง บ่ได้คึดเบี่ยงเลี้ยวลวงล้อหลอกใผ ปานใดเดสิได้จูงแขนเข้า
  พาขวัญป้อนไข่หน่วย มือขวาป้อนไข่อ้าย มือซ้ายป้อนไข่นาง
  พี่นี่ตั้งใจมั่นรักน้องไม่เคยคิดเปลี่ยนใจ แล้วเมื่อไหร่หนอจะได้จูงมือน้องเข้าสู่หอ (พิธีบายศรีสู่ขวัญงานแต่งงานชาวอีสาน จะมีการป้อนไข่ต้มแก่คู่บ่าวสาว ดูรายละเอียดใน ขนบธรรมเนียมประเพณีบ้านเฮา การสูตรขวน)
• คันบ่แน่บ่ยิง บ่จริงอย่าเว้า บ่เอาบ่ว่า รับฟ้าผ่าห่าตำกะได้ ใจนั้นเที่ยงชัน
  ไม่แม่นไม่ยิง ไม่จริงไม่พูด ไม่อยากได้ไม่ขอ ให้ฟ้าผ่าก็ได้ใจพี่นี้มั่นคง (รักน้องจริง ๆ)
• ข้าขออะธิษฐานตั้งขอฝากพระไมติ์มิตร พันธนังติดหมื่นปีบ่ไลน้อง
  พี่นี้จงจิตข้องหมายตายเกิดฮ่วม ขออย่าคละคลาดแคล้วคำหมั้นขอดสาร น้องเอย
  ขออธิษฐานต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย จะรักน้องจนตายแม้เกิดชาติหน้าหรือชาติไหน ใจพี่ยังมั่นคง นะน้องเอย

• ใจหนึ่งว่าอยากงมปลาปิ้งกลางทะเลให้เขาซ่า สาเด
  ใจหนึ่งว่าอยากถมแม่น้ำให้เป็นพื้นแผ่นเดียว
  อยากจับปลากลางทะเลมาปิ้งให้คนลือ อยากถมผืนแม่น้ำให้เป็นแผ่นดินเดียวกัน (เพื่อน้องคนเดียว)
• ใจหนึ่งว่าอยากหย้อแม่น้ำให้เป็นแผ่นดินเดียว
  คราวสองคืนสามคืนอยากหย้อเป็นคราวมื้อ
  ใจอยากจะบีบแม่น้ำให้เป็นแผ่นดินเดียวกัน อยากย่อวันเวลาลงมาเพื่อให้ได้ใกล้ชิดน้อง (คิดถึงมาก ไม่อยากห่างไกล)
• ใจประสงค์แล้วเมืองแกวกะดั้นฮอด ใจประสงค์ยอดแก้วในถ้ำกะก่นหา
  เมื่อมีใจรักน้องแม้จะอยู่แดนไกลเพียงใด ก็จะติดตามถามหา
• ต้นไม้ใหญ่บ่มีผีสาวผู้ดีบ่มีชู้ธรณีบ่อกแตกสารือ ตาแฮกเปิดไก่ต้มดินชิแห้งไง่ผง
• ให้ค่อยไปดีเยอเจ้าผู้หงส์คำผ้ายเวหาเหินเมฆ กาดำเอิ้นจ้อยจ้อยให้อวนเจ้าอ่วยคืน
• สิบคนมานั่งแหนแสนคนมานั่งเฝ้า บ่ปานเงาน้องมาเหลื่อม
• ทังหลายเพิ่นเมาเหล้าเมาชายาฝิ่น พี่นี้เมาแม่ฮ้างแม่หม้ายปานเอ้าอูดกระแต
• อย่าได้หึงหวงห้ามไปมาให้มีหมู่ ฮอดฮ่มไม้ยังชิได้หยอกกัน
• พี่นี้เทียมดั่งอัศดรม้าทรงอานบ่มีหิ่ง ช้างหากห้างแหย่งแล้วพวงชิช้อนกะบ่มี
• คันหากมีสองแล้วบ่กลัวใผอย่าฟ้าวว่า บาดห่าเป็นฮ้างหม้ายชิมาโอ้ใส่เขา
• ปลาดุกบ้อนชมนอนหลังหาด ปลาหลาดบ้อนชมหมากก้านเหลือง
  เคืองใจเจ้าเซากันสาก่อน พ่อแม่น้องบ่พร้อมบุญส้วมอ้ายบ่มี
• อย่ามาตั๋วให้หล้มตกหล่มดินทราย ตั๋วให้กำทรายผงหว่านลงในน้ำ
  ตั๋วให้เฮียมหลงหล้มตกตมทังหล่ม ตั๋วให้พาดลาดล้มกลางบ้านหมื่นชะเล
• พี่นี้แนวผู้ฮ้ายอ่างพ่างพุงกระทิ ปากแหลมคือปลาหลด อดหนาวบ่ได้ เห็นน้ำแต่อยากโตน
• เฮียมนี้เป็นดั่งนาไฮ่หล้งประสงค์หาแต่กล้าแก่ กล้าอ่อนมีบ่แพ้นาหล้งบ่ประสงค์
• บ่ได้พาโลล้นดำนาหลายท่ง คึดต่อเจ้าต้งหล้งนาเฮื้อไฮ่เดียว นี้แล้ว
• ตั๋วให้นางรออ้ายลอหลายเลยชิบอด รอไปฮอดมื้อเถ้าเซาจ้อยโซดบ่อเอา
• แม่ฮ้างนี้หายากนานพบ ใผผู้ทำบุญหลายจึ่งหวนเห็นพ้อ
  ใผผู้ทำบุญน้อยกลายหนีฮ้อยส่วน พี่นี้ปรารถนาพบพ้อแนวฮ้างคุขี้ยาง
• ช่างมาติแถลงหล้มตมบ่มีกะติลื่น ตั๋วให้กลืนกินก้างคาค้างอยู่ลักลาน
  ยามจาต้านนำกันว่าแต่มัก มักอยู่นี้หนีแล้วเล่าลืม
• ใผอยากเห็นใจอ้ายให้มืนตาใส่น้ำแจ่ว คันมันแสบแจ้วแจ้วใจอ้ายก็ดั่งเดียว นั้นแล้ว

คลิกอ่านต่อ   ผญาเกี้ยวพาราสีโต้ตอบหนุ่มสาว

ผญาภาษิตสะกิดใจ

• ความลับบ่มีให้เถิงสาม ความงามบ่ให้เถิงสี่ ความมิดความมี่บ่ให้เถิงห้าเถิงหก
• ความดีฝังไว้เก้าศอก ความชั่วชักออกมาเก้าวา
• ใจหนักได้กินข้าว ใจเบาได้กินกลอยหัวใหญ่
• เจ้านายดีบ่เห็นแก่เงินแสนไถ่ แต่เห็นแก่ไพร่แสนเมือง
• เอาลูกใภ้มาเลี้ยงย่า ปานเอาห่ามาใส่เฮือน
  เอาย่ามาอยู่นำลูกใภ้ ปานเอาไข้มาใส่เฮือน
  เอาลูกเขยมาเลี้ยงพ่อเฒ่า ปานได้ข้าวเต็มเล้าเต็มเยีย
• หนูกินม้อน จั่งเห็นคุณแมว ลูกแขวนแอว จั่งเห็นคุณพ่อแม่
• กินแม่นปาก อยากแม่นท้อง เทียวขี้แม่นขา
• แจงแวงน้ำ ทาวหาบ่เห็นต่อน ซดแต่น้ำ คาแข้วแสม่งตาย
• ไฟไหม้ป่าจั่งเห็นหน้าหนู น้ำท่วมฮูจั่งเห็นจิหล่อ
• บ่มีความฮู้อย่าเว้าการเมือง บ่นุ่งผ้าเหลืองอย่าเว้าการวัด
• เป็นนายให้ฮักไพร่ เป็นใหญ่ให้ฮักลูกบ้าน ขี้คร้านให้ค่อยเพียรจา
• อย่าได้ไลลืมถิ้มผักกะเดาทวนเก่า บาดได้กินลาบก้อย ยังสิโอ้อ่าวหา
• เข่า (ข้าว) เต็มเล้านั่งเว้ากะคือ เงินเต็มถังเว้าหยังกะได้
• ทุกข์บ่มีเสื้อผ้า ฝาเฮือนเพกะพออยู่ ทุกข์บ่มีข้าวอยู่ท้อง นอนลี้อยู่บ่เป็น
• ทังหลายเพิ่นแพงซิ้นปูปลายามอึดอยาก ความปากความเว้าบ่ได้ซื้อแพงไว้เฮ็ดอิหยัง
  คนทั้งหลายเขาหวงแต่เนื้อปูปลายามอดอยาก แต่คำพูดนั้นไม่ได้ซื้อจะหวงไว้ทำไม (เอ้า!.. ส่งเสียงหน่อย)

• เฮียมนี้เป็นคนน้อยสติลอยมันบ่เคี่ยม เจียมปากเจียมวาดไว้ยามสลั้งก็หากมี
  ลางเทื่อโมโหหุ้มโมหังบังเบียด ปากบ่สมวาทเว้าคำนั้นก็อย่าถือ
• เฮียมนี้เป็นดังมดแดงเฝ้าอัมพามี้ม่วง กินกะกินบ่ได้คอยเฝ้าตั้งแต่ใบ
• เฮียมนี้เป็นดั่งควายเห็นหญ้าในนาเขียวอ่อน กินกะกินบ่ได้เลียลิ้นเปล่าดาย
• เฮียมนี้ปลอดอ้อยซ้อยเสมอดั่งตองตัด ผัดแต่เป็นญิงมาบ่มีชายซ้อน
• เฮียมนี้เป็นดั่งตาลปลายด้วนโกนโกอยู่กลางท่ง ฮากบ่เหลือเครือบ่เกี้ยวโทนโท้อยู่แต่ลำ
  คันเครือขิกบ่มาเกี้ยวใบ เครือหวายบ่มาเกี้ยวก้าน ตาลต้นส่วนอยู่พลอยแท้แล้ว
• เฮียมนี้เป็นดั่งกาสาผ้าสะใบบางผืนเก่า เขาหากตุ้มห่มแล้วชิไลถิ้มบ่คอย
• เฮียมนี้เป็นดั่งเครือเขืองค้างคาดินดายเปล่า ว่าชิขึ้นเกี้ยวค้างลำไม้กะบ่มี
• เฮียมนี้เป็นดั่งปลาเข็งข้อนหนองนาน้ำเขินขาด คันบ่ถิ้มใส่น้ำวังกว้างกะส่วนตาย
• เฮียมนี้จิตบ่มีบ่แขวนแนนบ่มีบ่อนห้อย เสมอแคมม้าปล่อย จิตบ่มีบ่อนยั้งเสมอน้ำหลั่งไหล
• เฮียมนี้เป็นดั่งเฮือแซมน้ำนทีฟองเฟือนฟาด คอยชิจมอยู่เรื่อยลงพื้นแม่นที ทุกข์แต่ในโลกาบ่มีใผเพี้ยง
• เฮียมนี้คือดั่งนาไฮ่หล้งบ่สมโพนขี้หมาจอก นานอกบ้านบ่สมบ้างดากควาย ดอกตี
• เฮียมอยากผ่าเอาหัวอกจกเอาไส้ตับไตออกเบิ่ง ย้านแต่ใจเพิ่นนั้นดำปี้ดั่งถ่านไฟ นั้นแล้ว
• เฮียมนี้ดั่งปลาเข็งข้อนหนองนาน้ำเขินขาด ฝนบ่มาโผดให้ชิตายแล้งแดดเผา
  คึดต่อดอกขัดเค้าบานอยู่กลางดง คึดต่อเครือพายสงเล่าบ่มีลำเกี้ยว
• เฮียมนี้เป็นดั่งหีนคาค้างกลางชะเลบ่มีค่า มีแต่คองแช่น้ำจมปิ้งอยู่ชะเล

คลิกอ่านต่อ  ผญาเกี้ยวพาราสีทั่วไป

ผญาปริศนา

ปริศนา คือ คำถามให้ฉุกคิด ให้เอาไปเปรียบเทียบในการดำเนินชีวิต

• กุญชรช้างพลายสารเกิดอยู่ป่า ยังมาอยู่บ้านเมืองกว้างกล่อมขุน
  ช้างเกิดในป่ายังมาอยู่กับผู้คนในเมืองได้
  
• กุญชรช้างอัศดรคุณมาก ก็หากหายากแท้ทั้งค่ายบ่มี
  ส่วนว่ายุงยองฮิ้นฝูงไฮเฮือดไต่ บ่ห่อนขี้ไฮ้หาได้คู่เฮือน
  ช้างสัตว์มีคุณหายาก ส่วนริ้นยุงนั้นหาได้อยู่ทั่วไป
• กุญชรโรช้างแนวสูงศักดิ์ใหญ่ ตายย้อนมดแดงน้อยๆ แนวนั้นก็หากมี
  ช้างสัตว์ใหญ่ แต่ตายด้วยมดแดงตัวน้อย
  
• คันได้ขี่ช้างแล้วอย่าดังเปิดดังเหิน อย่าได้เสิ่นๆ หัวแหย่งสิพานพาฮ้าย
  ได้ขึ้นตำแหน่งสูงอย่าทะนงตัว เดี๋ยวจะตกกระป๋องง่ายๆ
  

• คันได้ขี่ช้างให้หาแหย่งยองหลัง คันบ่ยองแหย่งลงสิบ่สมทรงช้าง
  มันสิเสียศรีเศร้าเสียทรงช้างใหญ่ ให้ขัดสีอยู่สู่มื้องามแท้เลิศคุณ
  ถ้าได้ตำแหน่ง ยศศักดิ์ แล้ว ก็ให้ดูแลเอาใจใส่ให้เจริญก้าวหน้าต่อไป
  
• คันบ่ออกจากบ้านบ่เห็นด่านแดนไกล คันบ่ไปหาเฮียนก็บ่มีความฮู้
  ถ้าไม่ออกเดินทางก็จะไม่มีประสบการณ์
  
• คันคากน้อยยังได้ฮบพญาแถน ยังได้ครองนครขวางนั่งเมืองเป็นเจ้า
  คางคกยังได้รบกับพญาแถน จนได้ครองเมือง อย่าท้อถอย
  
• กากับนกเค้าบ่เข้าฮ่อมแกวกัน หนูกับแมวบ่อยู่นำกันได้
  คือดังหมีกับไม้พันทนังค้อป่า จอนฟอนกับเห่าห้อมบ่มีมื้อถืกกัน
  ศัตรูคู่แค้นไม่อาจอยู่ร่วมกัน ก็จงหลีกให้ห่างๆ
  
• คันสิเอาะอ่อมจ้ำอย่าได้ใส่น้ำหลาย มันสิใสเจงเลงบ่เป็นตาจ้ำ
  ถ้าจะทำอ่อมให้ใส่น้ำน้อยๆ เพื่อความอร่อย
  
• คันหากมีสองแล้วบ่กลัวไผอย่าฟ้าวหว่า บาดห่าเป็นฮ้างหม้ายสิมาโอ้ใส่เขา
  ถ้ามีคู่ครองแล้วอย่าเพิ่งปรามาสเขา หากถึงคราวเป็นหม้ายอาจจะได้ช่วยเหลือ
  
• คันได้นั่งบ้านเป็นเอกสูงศักดิ์ อย่าได้โวๆ เสียงลื่นคนทั้งค่าย
  ชื่อว่าเป็นนายนี้ให้หวังดีดอมบ่าว คันหากบ่าวบ่พร้อมสิเสียหน้าบาดเดิน
  ถ้าได้เป็นเจ้านายอย่าได้คุยโวข่มเหงบ่าวไพร่ เราจะได้ดีมีคนค้ำจุนก็เพราะคนรอบข้าง
  

สอนหญิง

 คลิกอ่านต่อ ผญาภาษิตสะกิดใจ