สุภาพ ดาวดวงเด่น
ฉายา “สุภาพน้อยนกเขาหอง”
นางสุภาพ ติณรัตน์ หรือที่รู้จักกันในนาม หมอลำสุภาพ ดาวดวงเด่น เกิดเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พุทธศักราช 2499 ณ บ้านภูเงิน ตำบลหนองกุง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด สำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จากโรงเรียนวัดศรีกัลยานุสรณ์ ด้วยมีฐานะทางบ้านยากจน จึงไม่ได้เรียนต่อทั้งๆ ที่ผลการเรียนดี และมีความขยัน รักการเรียนมาตลอด เด็กหญิงสุภาพ จึงต้องหาวิธีการหาเงินมาจุนเจือเลี้ยงดูครอบครัว หนึ่งในอาชีพที่หารายได้ในยุคนั้น ก็คือ "หมอลำ" ซึ่งเป็นความใฝ่ฝันอีกประการหนึ่งของเธออีกด้วย
จึงตัดสินใจไปเรียนหมอลำกลอนจาก อาจารย์บัวพา พันแสน ที่จังหวัดอุบลราชธานี เป็นการลำทำนองอุบล (วาทอุบล) เมื่อมีความสามารถในการลำได้เป็นอย่างดีแล้ว จึงออกรับการแสดง และพัฒนาผลงานการแสดงหน้าเวที จนได้รับสมญานามว่า “สุภาพน้อยนกเขาหอง” (เสียงกังวานดุจเสียงนกเขาร้องนั่นเอง) มีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักทั่วภาคอีสาน
ต่อจากนั้นได้มาสังกัด สมาคมหมอลำ พ่อมหันต์ นครไชย จังหวัดมหาสารคาม และได้เป็นศิลปินหมอลำเรื่องต่อกลอน รับบทเป็นนางเอก ให้กับ คณะเพชรบูรพา ด้วยความสามารถและพรสรรค์ในการลำ มีน้ำเสียงที่เป็นเอกลักษณ์ ทำให้ได้มีโอกาสบันทึกแผ่นเสียงกับ คุณเทพบุตร สติรอดชมพู โดยเข้าสังกัดใน บริษัท เสียงสยามแผ่นเสียง ในรูปแบบทั้งการลำในรูปแบบต่างๆ และการขับร้องเพลงลูกทุ่งไทยอีสาน
คิดถึงเสียงซอ - สุภาพ ดาวดวงเด่น
สุภาพ ดาวดวงเด่น มีผลงานด้านเพลงลูกทุ่งไทยอีสานออกมาหลายชุด แต่ที่สร้างชื่อเสียงและเป็นที่รู้จักโด่งดังในขณะนั้น คือ คึดถึงเสียงซอ ลำเพลินสลับเต้ย ลำเพลินสลับเต้ย โดยเฉพาะเพลง "คึดถึงเสียงซอ" เป็นเพลงที่นำเอาเสียงซอ มาประกอบบทบาทเพลงลูกทุ่งอีสานเป็นครั้งแรก จากการบรรเลงของอาจารย์ทองฮวด ฝ้ายเทศ ซึ่งทั้งสองบทเพลงนี้ทำให้มหาชนได้กล่าวถึงตลอดเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน นอกจากนั้นยังมีอีกหลายผลงานที่ยังอยู่ในความทรงจำของผู้ฟังไม่รู้ลืม
และนั่นคือ จุดที่ทำให้เธอมีโอกาสได้กลับมาทำตามความฝันในวัยเด็กอีกครั้ง ด้วยการกลับมาเรียนหนังสืออีกครั้งที่ ศูนย์การศึกษานอกโรงเรียน จังหวัดมหาสารคาม จนจบชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 6 ด้วยหลักสูตร กศน. (การเรียนและสอบเทียบในระบบการศึกษานอกโรงเรียน) เมื่ออายุ 46 ปีเข้าไปแล้ว แต่เธอยังไม่หยุดเพียงเท่านั้น ได้ผลักดันตัวเองให้เรียนต่อในระดับอุดมศึกษา ปริญญาตรี สาขารัฐประศาสนศาสตร์ ปริญญาโท สาขา รัฐศาสตร์ การเมืองการปกครอง และจบการศึกษาระดับปริญญาเอก สาขา วัฒนธรรมและสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม เมื่ออายุได้ 57 ปี
ด้วยความมุ่งมั่น พยายามต่อสู้กับอุปสรรคนานัปการกว่าจะมาเป็นหมอลำ และเป็นเจ้าของผงงานเพลงลูกทุ่งอีสานที่ได้รับความนิยมนั้น จึงไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับชีวิตศิลปินสาวชาวอีสานคนหนึ่ง แต่ปัจจุบันเธอได้ประสบความสำเร็จในอาชีพการงานในฐานะจ้าของกิจการ และยังช่วยเหลือสังคมในโอกาสต่างๆ โดยได้ใช้ความสามารถในความเป็นศิลปินของเธอเสมอมา รวมทั้งการลงสนามการเมือง โดยเคยสมัครรับเลือกตั้งทั้ง สมาชิกวุฒิสภา (สว.) และ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) ในฐานะตัวแทนของชาวจังหวัดร้อยเอ็ด แต่ก็พลาดหวังทั้งสองสนาม
นางสุภาพ ติณรัตน์ หรือ ดาวดวงเด่น ได้รับการเชิดชูเกียรติเป็น ศิลปินมรดกอีสาน สาขาศิลปะการแสดง (ขับร้องเพลงลูกทุ่ง) ประจำปี พุทธศักราช 2550 จาก มหาวิทยาลัยขอนแก่น
สุภาพ ดาวดวงเด่น ศิลปินมรดกอีสาน พ.ศ.๒๕๕๐
