กลอนส้อง
คำว่า "ส้อง" ได้แก่ เชิญ แต่ก่อนชาวอีสานพากันนับถือผี เวลาบ้านเมือง เดือดร้อนหรือลูกหลานเจ็บไข้ได้ป่วย เขาจะเชิญผีมาช่วยขจัดปัดเป่า ผีที่นับถือและ เชิญมามีสองจำพวก คือ 1. ผีภูมิ 2. ผีฟ้า (ผีไท้หรือผีแถน ก็เรียก)
ผีภูมิ
ได้แก่ ผีที่เคยเป็นเจ้าบ้านเจ้าเมืองมาก่อน หรือผีภู ผีเขา ผีป่า ผีดงที่มีฤทธิ์เดช ทำคุณ โทษแก่คนได้ ผีฟ้า ได้แก่ ผีจำพวกรุกขเทวดา และภุมมเทวดา เป็นต้น ผีสองจำพวกนี้จะเข้าทรง คน คนที่ผีเข้าทรงนี้จะเป็นผู้หญิงหรือผู้ชายก็ได้ มีอยู่เกือบทุกบ้าน คนที่เข้าทรงนี้เรียกตามชื่อผี ที่เข้าทรง ถ้าเป็นผีภูมิก็เรียกหมอผีภูมิ หรือเถ้าจ้ำเป็นผีฟ้าเรียกหมอผีฟ้า เมื่อเกิดเดือดร้อนเพราะ ผีภูมิ ก็ไปติดต่อหมอผีภูมิ หมอผีภูมิจะบอกให้หาเครื่องสักการะ มีดอกไม้ ธูปเทียน เป็นต้น ถ้าจัด เครื่องสักการะครบแล้ว นำเครื่องสักการะไปให้หมอผีภูมิ หมอผีภูมิจะเชิญวิญญาณผีมาแล้ว เราต้องการถามอะไร จะแก้ไขอย่างไรถามได้ พอเสร็จแล้ววิญญาณของผีก็จะกลับ
ผีฟ้า
การไปติดต่อหมอผีฟ้าก็เหมือนติดต่อหมอผีภูมิ แต่คนที่ถูกผีฟ้าเข้าสิ่งจะมีอาการเจ็บไข้ สามวันดีสี่วันร้าย กินไม่ได้นอนไม่หลับ ร่างกายซูบผอม ผันเห็นคนเพศตรงข้ามมาเกี้ยวพาราสี ลักษณะอย่างนี้เรียกผีฟ้าเข้าสิง ต้องเชิญหมอผีฟ้ามารักษาจึงจะหาย หมอผีฟ้าเขามีกลอนร่ายลำ ของเขา ดังตัวอย่าง
คำเชิญ
ก่อนจะเชิญ ให้ยกขันคายอ้อขึ้นแล้วว่า ถ้าเป็นหมอผีผู้ชายให้ว่า ขอนุ่งผ้าสองวาเตะเตี่ยว ถ้าผู้หญิงให้ว่า ขอนุ่งซิ่นเครือไหมคำอิแม่เฮาต่ำ บ่นุ่งผ้าขี้มิ้นเทิงซ้ำเพิ่นต่อตีน แล้วจึงว่า คำเชิญดังนี้
| เชิญเจ้าลงมาเหล้นแถวงามงามเว้าค่องค่อง เชิญทังข้าเสนาพร้อมพร่ำ มักอันใดสิแต่งให้บ่ขืนใจเจ้าจักอย่าง มักแพรแดงกะสิหามาให้แพรสะไบคล้องไหล่ กะจอนยอยสิให้ใส่ ช้างกะเก้า ม้ากะเก้า สิถวายเจ้าหน่อพุทโธ มาฮอดแล้วแถวงามให้มันค่อง |
ให้เจ้ามาเอ้ย้องทางใต้ม่ายสาว เชิญทังพวกข้าใช้ให้นำหน้าแห่แหน มักแพรสิ้วกะสิซื้อมาแหง ก้องกะสิแต่งใส่แขนแหวนกะสิแต่งใส่ก้อย นกเกษแก้วแถวงามงามกะสิแต่ง ให้เจ้าสิกขึ้นม้าสีจำปาโตเจ้าขี่ ให้เจ้าสิกขึ้นมาจำปาส้อยโตขี่มา (เสียงม้าร้อง) มาเอ้ย้องทางใต้ม่ายสาว (ประเพณีโบราณ) |
ฟ้อนผีฟ้า
