ล่วงเวลามาฮอดเดือนที่สามของการเข้าพรรษาแล้ว ผ่านฮีตสำคัญของปีคือ "ฮีตบุญเดือนสิบ" คือ บุญข้าวสาก ในภาคอีสาน ส่วนทางภาคกลางเรียกว่า บุญสลากภัตร เพื่อเป็นการอนุรักษ์สืบสานงานบุญประเพณีบ้านเฮาเอาไว้ บัดนี้ก็ถึงกาลเวลาที่จะ "ออกพรรษา" ในวันที่ 7 ตุลาคม ช่วงนี้ก็จะมีงานประเพณีสำคัญให้สืบทอดกันในทุกคุ้มวัด ไปทำบุญตักบาตรเป็นบุญกุศล รวมทั้งพี่น้องที่สนใจประเพณีอีสานสำคัญยิ่งใหญ่ใน 3 จังหวัด คือ นครพนม สกลนคร และหนองคาย สนใจอยากไปร่วมงานที่ใดก็ตามสะดวกนะขอรับ

• งานประเพณีไหลเรือไฟนครพนม ประจำปี 2568 จังหวัดนครพนม ระหว่างวันที่ 27 กันยายน - 8 ตุลาคม 2568
• งานประเพณีออกพรรษาบั้งไฟพญานาคโลก ประจำปี 2568 จังหวัดหนองคาย วันที่ 4-8 ตุลาคม 2568
• งานประเพณีแห่ปราสาทผึ้งและแข่งขันเรือยาว ประจำปี 2568 จังหวัดสกลนคร ระหว่าง 4-6 ตลาคม 2568

งานประเพณีไหลเรือไฟนครพนม

“ประเพณีไหลเรือไฟ” เป็นพิธีกรรมที่พุทธศาสนิกชนชาวอีสานยึดถือปฏิบัติสืบทอดกันมาแต่ครั้งโบราณ โดยมีความเชื่อว่า การไหลเรือไฟเป็นการบูชารอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธองค์ประทับไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำนัมทานที ครั้งที่พญานาคได้ทูลอาราธนาพระพุทธองค์ไปแสดงธรรมในพิภพของนาคใต้เมืองบาดาล รวมทั้งความเชื่อเกี่ยวกับการบูชาพญานาคในลำน้ำโขง การระลึกถึงพระคุณของพระแม่คงคา ขอขมาลาโทษต่อแม่น้ำ ต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในแม่น้ำ และยังถือเป็นการลอยเคราะห์ลอยโศก ขอให้อยู่เย็นเป็นสุข มีโชคมีลาภ

นอกจากนั้นในตำนานยังเล่าขานกันว่า ในแม่น้ำโขงเป็นที่สิงสถิตของสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย เช่น พญานาค เจ้าพ่อเหล็กซีด้ามแตก เจ้าพ่อคำแดง เจ้าพ่อหมื่น เจ้าพ่อสัมมะติ เจ้าพ่อสิบสอง ต้องทำการบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์เหล่านั้น เพื่อให้ท่านปกปักรักษาบ้านเมือง ประชาชนให้มีความสงบสุขร่มเย็น ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และขอให้มีโชคลาภ การทำมาหากินให้มีแต่ความอุดมสมบูรณ์ เจริญรุ่งเรือง

ไหลเรือไฟไทย สู่เรือไฟโลก

เข้าพรรษามาเฮ็ดบุญสุนทานกันเด้อครับ ทางบ้านอื่นเมืองอื่นเพิ่นมีประเพณีหยังแหน่น้อ ส่วนทางบ้านของผู้ข้าและอาวทิดหมู มักม่วนนั้น อุบลราชธานีนั้นมี "เทศน์สามัคคี" ที่จะหมุนเวียนไปทุกคุ้มวัดในเขตเทศบาลนครอุบลฯ และเทศบาลเมืองวารินชำราบ หมุนเวียนกันไปตลอดช่วงเข้าพรรษา 3 เดือนนี้ เพื่อให้พุทธศาสนิกทั้งหลายได้ร่วมทำบุญ ฟังธรรมจากครูบา-อาจารย์ที่จะหมุนเวียนมาแสดงธรรมตลอดชาวงพรรษานี้ แฟนนานุแฟนได้พากันไปท่องเที่ยวทำบุญที่ไหนกันบ้างน้อ สำหรับช่วงเดือนกันยายนนี้มีงานบุญประเพณีที่น่าสนใจดังนี้

• การฟังเทศน์สามัคคีช่วงเข้าพรรษา หนึ่งเดียวในอุบลราชธานี ระหว่างวันที่ 11 กรกฎาคม ถึง 7 ตุลาคม 2568
• บุญข้าวสาก ประจำปี 2568 ประเพณีพื้นถิ่นอีสานทุกจังหวัด วันที่ 7 กันยายน 2568
• มหัศจรรย์ธรรมชาติ "กุ้งเดินขบวน" ณ แก่งลำดวน อุทยานแห่งชาติภูจองนายอย ระหว่าง 1-30 กันยายน 2568

บุญข้าวสาก (ฮีตบุญเดือน ๑๐)

บุญเดือนสิบ "บุญข้าวสาก" คำว่า "สาก" ในที่นี้มาจากคำว่า "ฉลาก" ในภาษาไทยกลาง ข้าวสากหรือฉลากภัตร บุญข้าวสาก คือ การทำบุญที่ให้พระเณรทั้งวัด จับสลากเพื่อจะรับปัจจัยไทยทาน ตลอดจนสำรับกับข้าว ที่ญาติโยมนำมาถวาย บุญข้าวสากหรือฉลากภัตรนี้แต่ละท้องถิ่นทำไม่เหมือนกัน เช่น ในบางท้องถิ่นอาจจะจัดของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น สบู่ ยาสีฟัน ยาตำราหลวง มาทำเป็นห่อๆ นำไปถวายพระ จะกระทำกันในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 10 ซึ่งปีนี้ตรงกับวันที่ 7 กันยายน 2568

ก่อนจะทำพิธีถวายก็จะมีการจับฉลากก่อน ทีนี้พอตนเองจับฉลากได้เป็นชื่อของพระ หรือ เณรรูปใด ก็นำไปถวายตามนั้น ลักษณะเช่นนี้ถือว่าเป็นการเสี่ยงสมภาร (บารมี) ว่า ในปีนี้ดวงชะตาหรือชีวิตของตนจะเป็นเช่นไร มีการทำนายไปตามลักษณะของพระหรือเณร ที่ตนเองจับฉลากได้ เช่น บางคนอาจจะจับได้พระที่เป็นผู้ที่อายุพรรษามากถือว่า เป็นผู้มีชีวิตมั่นคง หรือจับฉลากถูกพระเปรียญหรือเณรมหาก็ถือว่า เป็นผู้ที่สติปัญญามาก เป็นต้น